Ga naar inhoud

Maurik - Castellum

  • Een gave Romeinse wrijfschaal uit Maurik

Tijdens zandwinning in een oude Rijnarm bij Maurik in 1972 zijn talloze Romeinse vondsten gedaan. Vrijwel zonder uitzondering komen ze uit baggerstort en zijn ze veiliggesteld door plaatselijke amateurs. Op basis van al het materiaal (met name militaire voorwerpen en bouwmateriaal) wordt algemeen geconcludeerd dat hier het limesfort Mannaricium moet hebben gelegen. Die plaats wordt ook genoemd op de Peutingerkaart. Bestudering van de munten en de mantelspelden (fibula’s) laat zien dat het fort is aangelegd na de Bataafse Opstand en werd verlaten aan het eind van de 3e eeuw. Mogelijk is het in de 4e eeuw nog even bewoond geweest, maar rond 350 definitief verlaten.

Amateurarcheologen zeven opgebaggerde grond bij Maurik in 1973 (HKKO).

Bronzen emmer uit Maurik. Op de rand is een inscriptie aangebracht door een Romeinse militair uit Thracië (MHV).

Uit inscripties kennen we de namen van twee eenheden van de hulptroepen uit de 1e eeuw: Cohors II Hispanorum Equitata uit Spanje en Cohors II Thracum Equitata uit Thracië (ongeveer het huidige Noord-Macedonië, Zuid-Bulgarije en West-Turkije). In beide gevallen gaat om een cohors equitata, een infanterie-eenheid van zes centuries (480 man) met een extra cavalerie-eenheid van 128 ruiters. In het fort waren dus mogelijk zo'n 600 man gelegerd, hoewel dat aantal waarschijnlijk stukken lager lag gedurende vredestijd – en dat was het vrijwel permanent, zeker de eerste anderhalve eeuw van het bestaan van het fort.

Er zijn door de aard van de baggerwerkzaamheden nooit muren op hun oorspronkelijke locatie gevonden. De vindplaats voldoet daarmee niet aan de UNESCO-eis van 100% zekerheid dat het monument nog in situ is. Maurik valt dan ook formeel buiten de UNESCO toekenning voor de Neder-Germaanse limes. Resten van het fort zouden echter nog steeds in of rond het Eiland van Maurik moeten liggen, mogelijk op een diepte van 4-7 meter onder het huidige gemiddelde wateroppervlak. Enkele teruggevonden scheepsplanken zijn waarschijnlijk afkomstig van platbodems van het type Zwammerdam, en mogelijk ook van een marineschip – voor Nederlandse begrippen een zeldzame vondst.

 

Scheepsplank uit Maurik, mogelijk van een marineschip. De planken zijn helaas verdwenen (HKKO).

Bronnen en verwijzingen

Literatuur

  • Haalebos, J.K., 1976. Munten uit Maurik. In: Oudheidkundige Mededelingen RMO 57, 197-226. 
  • Haalebos, J.K., 1984-1985. Fibulae uit Maurik. In: Oudheidkundige Mededelingen RMO 65, supplement. 
  • Heijden, P. van der, 2016. Grens van het Romeinse Rijk. De Limes in Gelderland. Utrecht
  • Heijden, P. van der, 2020. ‘Romeinse schepen in het Gelderse rivierengebied. Deel I: een inventarisatie.’ In: Archeologie in Nederland 4, nr. 2, 24-33. 

 

Meer Regio Betuwe

Wat kan ik doen in de buurt?

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen