Ga naar inhoud

Elst - Westeraam

Voorafgaand aan de bouw van de wijk Westeraam zijn archeologen gestoten op de fundamenten van een Romeinse tempel. Dat was een complete verrassing, enerzijds omdat archeologische vooronderzoek geen aanleiding gaf dat hier iets te vinden zou zijn, anderzijds vanwege de geringe afstand tot de grote Gallo-Romeinse tempel op de plek van de Grote Kerk. De tempel kende verschillende fasen van hout en is rond het jaar 100 in steen herbouwd. De tempel hoorde misschien bij een herberg, op dit logistiek strategische punt binnen het Romeinse wegenstelsel. Datzelfde wordt ook vermoed in Cuijk.


Reconstructie van de tempel van Westeraam (K. Peterse/G. Jonker).


Reconstructie van de tempel van Westeraam (K. Peterse/G. Jonker).

In de 19e eeuw stond dit gebied bekend als de Lage Woerd. Dat trok de aandacht van Otto Heldring, die in 1838 schreef: ‘Op den Lagen Woerd vonden wij in eenen hoek aan de westzijde naar den benedenkant vele groote brokken steen, zoowel duifsteen [= tufsteen] als blaauw marmer, waarvan sommige zóó groot waren, dat een mensch genoeg aan dezelve te dragen had. Wat ons echter het meest van belang voorkwam, was, namelijk brokken kalk waarin kleine keisteenen ingegoten waren, welke ons tot de gissing bragten, dat hier misschien eene kapel gestaan heeft.’ Met terugwerkende kracht had hij bijna gelijk: het was geen kapel maar een tempel.

Het eerste houten heiligdom – een eenvoudig rechthoekig gebouwtje - moet hier zijn neergezet rond 10-20. Het is een paar keer vervangen door nieuwbouw, inclusief de schutting die het heiligdom (de temenos) omsloot. De herbouw in steen rond 100 past naadloos binnen de activiteiten van Traianus om de nieuwe provincie Neder-Germanië op te pimpen. Het leger zal dus ook een belangrijke bemoeienis hebben gehad met de bouw ervan. Halverwege de 2e eeuw raakte de tempel in verval, maar twee laat-Romeinse graven laten zien dat de plek in de 4e eeuw nog is gebruikt als begraafplaats.


De fundering van de tempel met op de voorgrond het graf van een (waarschijnlijk) laat-Romeinse vrouw. (Bron: Enckevort 2007, 34)

Bronnen en verwijzingen

Literatuur