Cuijk
Cuijk ligt zeer strategisch aan een binnenbocht van de Maas. Vlak bij deze plek stak de belangrijke Romeinse ‘snelweg’ van Nijmegen naar Maastricht en Tongeren de rivier over. De plaats komt ook voor op de Peutingerkaart en staat daar vermeld als Ceuclum. Cuijk begon als wegdorpje en groeide gestaag uit tot een welvarende nederzetting (vicus), met onder andere een badhuis en een Gallo-Romeinse tempel. In de laat-Romeinse tijd bouwden de Romeinen hier een brug over de Maas, beschermd door een fort. De brug had stenen pijlers en een houten opbouw. Aanzienlijke resten van deze brug zijn in de jaren '90 met hulp van duikers opgegraven.
Bij opgravingen in 1938 kwamen grote stukken Romeins muurwerk tevoorschijn. Die liggen nog altijd onder grond. (Bron: Werkgroep Archeologie Cuijk)
Zware heipalen van de brug, tentoongesteld in Museum Ceuclum. (RomeinenNU)
Het castellum maakte deel uit van een nieuwe strategie in de verdediging van de limes. De nadruk verschoof van troepen aan de grens naar de stationering van mobiele troepen in het achterland. Zo werden de Maas en de Waal belangrijke verdedigingslinies. Het castellum van Cuijk en de bijbehorende brug zijn gebouwd rond 340. Valentinianus I (364-375) was de laatste keizer die de limes in onze streken versterkte en hier ook zelf poolshoogte kwam nemen. Hij liet de brug van Cuijk repareren, net als de wachttoren van Heumensoord en het castellum op het Nijmeegse Valkhof.
De betekenis van Cuijk in de Romeinse tijd blijkt uit de vele spectaculaire opgravingen: behalve de brug vonden archeologen bijvoorbeeld ook tientallen meters van de Romeinse weg en talrijke Romeinse graven. Er ligt zelfs nog behoorlijk wat origineel Romeins muurwerk van het castellum in de bodem, pal voor Museum Ceuclum. Daarmee is Cuijk met afstand de belangrijkste Romeinse plaats in Noord-Brabant. De plek is goed ontsloten door Museum Ceuclum en toeristische routes. De tempel van Cuijk is op ware grootte gereconstrueerd in archeologisch part Archeon in Alphen aan de Rijn. In 2025 wordt ook in Cuijk zelf een reconstructie gebouwd.
De nagebouwde tempel van Cuijk in Archeon. (RomeinenNU)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
-
Enckevort, H. van & J. Thijssen (red.). Cuijk. Een regionaal centrum in de Romeinse tijd. Utrecht 2002.
Meer plaatsen in Noord-Brabant
-
Kessel
Kessel
Eind jaren ‘60 startte men bij de plaatsen Kessel en Lith met ontgrondingen voor grind- en zandwinning. Dankzij het werk van amateurarcheologen konden daarbij tienduizenden vondsten worden gered.
-
Empel
Empel
Het totale aanbod van de Romeinse vindplaatsen wordt momenteel uitgewerkt. De informatie over deze Romeinse vindplaats wordt in de komende periode toegevoegd.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Oudheidkundig Streekmuseum Alphen Noord-Brabant
Oudheidkundig Streekmuseum Alphen Noord-Brabant
Baarleseweg 15
5131 BA Alphen
