Wehl
Voorafgaand aan nieuwbouw in het westen van Wehl (locatie Hessenveld) werd in 1995 een terrein van 20.000 m2 onderzocht. Archeologen vonden – met hulp van studenten en amateurs – bewoningsporen van eind 2e eeuw tot eind 4e eeuw. Het was een kleine nederzetting van 1 of 2 gelijktijdige boerderijen, eind 3e eeuw uitgroeiend tot 3 boerderijen. Rondom de boerderijen lagen spiekers, hutkommen en waterputten. Op 100 meter van de nederzetting lag een grafveld met 15 eenvoudige crematiegraven. Een groot deel van het grafveld ligt waarschijnlijk nog in de bodem. Net als in Didam bleek de Germaanse bevolking sterk georiënteerd op het Romeinse Rijk.
Impressie van een drieschepige, Frankische woonstalboerderij zoals die ook in Wehl is gevonden. (Bron: Koster 1997, 27)
Handgevormd aardewerk uit een van de crematiegraven. (Valkhof Museum)
Twee concentraties van smeedslak maken duidelijk dat men hier ijzer bewerkte, mogelijk ook brons. In kleine oventjes won men ijzer uit klapperstenen. In een grote, rechthoekige houtskoolmeiler van 7,5 x 1,8 meter werd hout verbrand tot houtskool. Dat houtskool was weer nodig voor verhitting van de ovens tot boven de 1000 graden. Daarnaast waren er ook pottenbakkers actief, zo blijkt uit duizenden scherven mooi versierd, handgevormd Germaans aardewerk (zogeheten Rijn-Wezer aardewerk). De Romeinse contacten zien we terug in Romeins importaardewerk (amforen, kruiken, terra sigillata) en hergebruikte dakpannen en ander bouwmateriaal.
Zeven jaar later, in 2002, vond een onderzoek plaats op de bouwlocatie van Zorgcentrum Oldershove, zo’n 200 meter oostelijk van het Hessenveld. Archeologen troffen hier bewoningssporen uit de 2e t/m de 4e eeuw. Hier woonde een smid die behalve ijzer ook brons, zilver en goud bewerkte. De smid had eveneens de beschikking over een houtskoolmeiler. Opvallend is dat op deze locatie ook aardewerkscherven zijn gevonden uit alle navolgende perioden. Het lijkt er dus op dat Wehl sinds de Romeinse tijd continu bewoond is geweest. Dat geldt voor maar heel weinig plaatsen in Gelderland.
Scherf van terra sigillata, gevonden in Wehl. (Bron: Koster 1997)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Koster, A., 1997. Kruukskes met as, een nederzetting met bijbehorend grafveld op het Hessenveld te Wehl, eind tweede tot eind vierde eeuw na Christus. Zutphen.
- Prangsma, N. (red.), 2003. Archeologisch onderzoek bij Zorgcentrum Oldershove te Wehl. ADC Rapport 172, Amersfoort.
Meer Regio Achterhoek en Liemers
-
Angerlo - Boomstamboot
Angerlo - Boomstamboot
In juni 1965 stonden twee schooljongens te kijken bij werkzaamheden voor de aanleg van het gemaal Bevermeer. Een dragline had zojuist een bouwput uitgegraven, waarbij een houten voorwerp tevoorschijn kwam: een boot.
-
Herwen - De Bijland
Herwen - De Bijland
Recreatieplas de Bijland is ontstaan door baggerwerkzaamheden vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw. Daarbij kwamen talrijke Romeinse voorwerpen boven water, zeer waarschijnlijk van een Romeins fort en bijbehorende nederzetting (vicus) en grafveld.
-
Gendringen - Bronzen schaal
Gendringen - Bronzen schaal
In 1839 vonden werklieden tijdens een veenafgraving bij Gendringen een bijzondere bronzen schaal of bekken. De schaal heeft een diameter van 45 cm – zelfs voor Romeinse begrippen erg groot - en valt op door de gaafheid waarmee het uit de grond is gekomen.
-
Duiven - Loowaard
Duiven - Loowaard
In de Loowaard wordt op basis van opgebaggerd materiaal een fort vermoed. De grootschalige ontgravingen in de Loowaard vonden plaats in de jaren '70 van de vorige eeuw, maar opmerkelijk genoeg zijn de meeste vondsten gedaan in Arnhem.
-
Duiven
Duiven
De kern van Duiven ligt op een rivierduin, opgewaaid zand uit de drooggevallen Rijn in de ijstijd. Die hogere ligging maakte de plaats al in de prehistorie aantrekkelijk voor bewoning.
-
Herwen - Hemeling
Herwen - Hemeling
De ontdekking van het tempelcomplex in Herwen-Hemeling in 2021 betekende een regelrechte sensatie. Tijdens de daarop volgende opgraving van het terrein zijn meerdere gebouwen en offerkuilen ontdekt.
-
Spijk
Spijk
De laatste jaren heeft Spijk zich ontwikkeld als een beloftevolle Romeinse vindplaats. Net als in de Loowaard en de Bijland gaat het om opgebaggerde vondsten, afkomstig uit een diepte van 7 tot 14 meter.
-
Zevenaar - Steenheuvel
Zevenaar - Steenheuvel
Tussen Zevenaar en Oud Zevenaar ligt de ‘Steenheuvel’. Deze naam verraadt een hoge ouderdom: vroegere bewoners hadden last van ‘stenige’ kleigrond, veroorzaakt door scherven van aardewerk.
-
Didam
Didam
In Didam zijn bij de aanleg van het bedrijventerrein Kollenburg in 2001 opvallende vondsten gedaan. De boerderijen zijn typisch Germaans/Frankisch, maar de nederzetting ademt van alle kanten Romeinse invloed.
-
Zeddam
Zeddam
Voorafgaand aan de aanleg van de rondweg ten oosten van Zeddam kwamen archeologen sporen van nederzettingen tegen uit de ijzertijd en Romeinse tijd.
-
Zutphen - Eme
Zutphen - Eme
De Liemers, de Achterhoek en het aangrenzende Salland kende in de Romeinse tijd volop bewoning. Weliswaar niet zo intensief als in het Romeinse gedeelte van Gelderland, maar zeker wel van belang.
-
Zutphen - centrum
Zutphen - centrum
In de vroege middeleeuwen was Zutphen een belangrijke plaats. Nog niet zo lang geleden hebben archeologen ontdekt dat de kiem van het middeleeuwse Zutphen al dateert uit Romeinse tijd.
-
Zutphen - Leesten
Zutphen - Leesten
In de onmiddellijke omgeving van Zutphen liggen een aantal opzienbarende archeologische plekken. Eentje daarvan is het Laaksche Veld, beter bekend onder de naam: Leesten.
-
Doesburg
Doesburg
Vanwege de aanleg van een nieuwe gasleiding is een smalle, lange strook van ca. 6 meter bij 500 ten noordenoosten van Doesburg archeologisch onderzocht. Dat leverde sporen op van een flinke nederzetting uit de midden- en laat-Romeinse tijd.
