Spijk
De laatste jaren heeft Spijk zich ontwikkeld als een beloftevolle Romeinse vindplaats. Net als in de Loowaard en de Bijland gaat het om opgebaggerde vondsten, afkomstig uit een diepte van 7 tot 14 meter. In Spijk is op verschillende plekken gebaggerd. Door de grote hoeveelheid netgewichten, visloden, vishaken en bootshaken kan de vermoedelijke loop van de Romeinse Rijn worden gereconstrueerd. Honderden kilo’s bouwmateriaal duiden op verschillende stenen gebouwen gedurende de 1e tot en met de 3e eeuw, waarvan minstens een gebouw met vloerverwarming (hypocaustum).
Een van de baggerplassen in Spijk met een Romeins tintje. (Wil Kuijpers)
Zeldzame laat-Romeinse bronzen helmkam, gevonden in Spijk. (Wil Kuijpers)
Veel vondsten hebben een militair karakter, zoals mantelspelden, zwaarden, ballistakogels (stenen kogels voor Romeins geschut) en een zeldzame kam van een laat-Romeinse helm. Het doet vermoeden dat ook hier (of iets meer stroomopwaarts) een Romeinse versterking heeft gelegen, en misschien op enig moment ook het splitsingspunt van Rijn en Waal. Dat splitsingspunt kan zich in de loop van de Romeinse tijd hebben verplaatst, net zoals dat in de eeuwen daarna is gebeurd. Hoe zo’n mogelijke versterking bij Spijk zich verhoudt tot het castellum Carvium bij de Bijland, is nog de vraag.
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Kuijpers, W., 2021. ‘De verspoelde Romeinse vindplaatsen in de Gelderse limes’, in: Detector Magazine 176 (2021), 26-34.
Meer Regio Achterhoek en Liemers
-
Angerlo - Boomstamboot
In juni 1965 stonden twee schooljongens te kijken bij werkzaamheden voor de aanleg van het gemaal Bevermeer. Een dragline had zojuist een bouwput uitgegraven, waarbij een houten voorwerp tevoorschijn kwam: een boot.
-
Herwen - De Bijland
Recreatieplas de Bijland is ontstaan door baggerwerkzaamheden vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw. Daarbij kwamen talrijke Romeinse voorwerpen boven water, zeer waarschijnlijk van een Romeins fort en bijbehorende nederzetting (vicus) en grafveld.
-
Gendringen - Bronzen schaal
In 1839 vonden werklieden tijdens een veenafgraving bij Gendringen een bijzondere bronzen schaal of bekken. De schaal heeft een diameter van 45 cm – zelfs voor Romeinse begrippen erg groot - en valt op door de gaafheid waarmee het uit de grond is gekomen.
-
Duiven - Loowaard
In de Loowaard wordt op basis van opgebaggerd materiaal een fort vermoed. De grootschalige ontgravingen in de Loowaard vonden plaats in de jaren '70 van de vorige eeuw, maar opmerkelijk genoeg zijn de meeste vondsten gedaan in Arnhem.
-
Duiven
De kern van Duiven ligt op een rivierduin, opgewaaid zand uit de drooggevallen Rijn in de ijstijd. Die hogere ligging maakte de plaats al in de prehistorie aantrekkelijk voor bewoning.
-
Herwen - Hemeling
De ontdekking van het tempelcomplex in Herwen-Hemeling in 2021 betekende een regelrechte sensatie. Tijdens de daarop volgende opgraving van het terrein zijn meerdere gebouwen en offerkuilen ontdekt.
-
Zevenaar - Steenheuvel
Tussen Zevenaar en Oud Zevenaar ligt de ‘Steenheuvel’. Deze naam verraadt een hoge ouderdom: vroegere bewoners hadden last van ‘stenige’ kleigrond, veroorzaakt door scherven van aardewerk.
-
Didam
In Didam zijn bij de aanleg van het bedrijventerrein Kollenburg in 2001 opvallende vondsten gedaan. De boerderijen zijn typisch Germaans/Frankisch, maar de nederzetting ademt van alle kanten Romeinse invloed.
-
Wehl
Voorafgaand aan nieuwbouw in het westen van Wehl (locatie Hessenveld) werd in 1995 een terrein van 20.000 m2 onderzocht. Archeologen vonden bewoningsporen van eind 2e eeuw tot eind 4e eeuw.
-
Zeddam
Voorafgaand aan de aanleg van de rondweg ten oosten van Zeddam kwamen archeologen sporen van nederzettingen tegen uit de ijzertijd en Romeinse tijd.
-
Zutphen - Eme
De Liemers, de Achterhoek en het aangrenzende Salland kende in de Romeinse tijd volop bewoning. Weliswaar niet zo intensief als in het Romeinse gedeelte van Gelderland, maar zeker wel van belang.
-
Zutphen - centrum
In de vroege middeleeuwen was Zutphen een belangrijke plaats. Nog niet zo lang geleden hebben archeologen ontdekt dat de kiem van het middeleeuwse Zutphen al dateert uit Romeinse tijd.
-
Zutphen - Leesten
In de onmiddellijke omgeving van Zutphen liggen een aantal opzienbarende archeologische plekken. Eentje daarvan is het Laaksche Veld, beter bekend onder de naam: Leesten.
-
Doesburg
Vanwege de aanleg van een nieuwe gasleiding is een smalle, lange strook van ca. 6 meter bij 500 ten noordenoosten van Doesburg archeologisch onderzocht. Dat leverde sporen op van een flinke nederzetting uit de midden- en laat-Romeinse tijd.
