Velp - Goudschatten
Velp heeft internationale bekendheid gekregen door twee goudschatten uit de laat-Romeinse tijd: de een uit 1715, de ander uit 1851. Hoewel de twee schatten ca. 800 meter van elkaar zijn gevonden en de inhoud nogal verschilt, vertonen ze grote overeenkomsten. Allereerst omdat ze uit dezelfde tijd stammen, iets na het jaar 425. En ten tweede omdat in beide gevallen een deel van de voorwerpen is verdwenen. Een paar beschrijvingen en tekeningen en vier overgebleven medaillons geven een indruk van de omvang en de waarde van de oorspronkelijke schatten. Het wordt gezien als een betaling aan Frankische stammen door de Romeinse overheid.
De goudschat van 1851 voordat deze kwijtraakte. (Janssen 1852)
Medaillons uit Ravenna, gevonden in Velp, boven van keizerin Galla Placidia, onder van keizer Honorius (Pleyte 1887).
De goudschat van 1715 is gevonden op de Laar bij Velp bij het omgraven en egaliseren van een stuk weiland om het geschikt te maken voor de tabaksteelt. De schat bestond uit minimaal 5 medaillons, een halsketting, armbanden, gouden ringen en minimaal 30 gouden munten. Archeoloog Janssen verzuchtte later: ‘De vinders verdeelden den schat onverwijld, maakten zich er mede uit de voeten en verkochten het grootste gedeelte aan goudsmeden, die het in den smeltkroes wierpen.’ Slechts vier van de vijf medaillons zijn nog over: ze dragen portretten van laat-Romeinse keizers en dateren de schat op iets na het jaar 425.
De goudschat van 1851 is gevonden bij het bewerken van een tuin, waarschijnlijk van de voormalige hoeve Den Heuvel. Hier kwamen 7 gouden halssieraden, 2 vingerringen en hakgoud tevoorschijn. Het terrein werd vergeefs verder afgezocht, dus gaat het om een geïsoleerde vondst, zonder nederzetting of grafveld. Via een kunsthandel in Leiden kwamen de voorwerpen terecht in een Berlijns museum. Na WOII zijn ze als oorlogsbuit meegenomen naar Rusland om uiteindelijk op te duiken in het Poesjkinmuseum in Moskou. Alle halssieraden komen uit één Frankisch atelier en bestaan uit omgesmolten solidi, laat-Romeinse gouden munten.
De zeven halsringen uit Velp, opgedoken in het Poesjkinmuseum in Moskou.
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Janssen, L., 1852. ‘Over de gouden halsbanden en ringen, te Velp, bij Arnhem, gevonden.’ In: Bijdragen voor Vaderlandsche geschiedenis en Oudheidkunde 8, 161-180.
- Pleyte, W., 1887. Nederlandsche Oudheden van de vroegste tijden tot op Karel den Groote. Gelderland. Leiden.
- Kerkkamp, H., 1938. Historie van Velp en Rozendaal. Arnhem.
- Quast, D., 2009. ‘Velp und verwandte Schatzfunde des frühe 5. Jahrhunderts’, Acta Praehistorica et Archaeologica 41, 207-230.
- Beliën, P., 2009. ‘Goud van Franken en Romeinen. Schatten uit de vijfde eeuw in Noordwest Europa.’ In: De Beeldenaar 33, no 1, 13-19.
Video
Meer Regio Veluwe
-
Heveadorp - Bronsschat
Heveadorp - Bronsschat
Ter hoogte van het Drielse veer in de Rijn is in 1895 een bronsschat opgebaggerd, bestaande uit meer dan 200 bronzen voorwerpen, waaronder karaffen, schalen, een weegschaal en veel (deels verzilverde) beslagstukken van paardentuig.
-
Ermelo - Marskamp
Ermelo - Marskamp
Op de heide bij Ermelo ligt een uniek relict: een Romeins legerkamp, op 35 kilometer ten noorden van de Rijn. De datering moet liggen tussen 150 en 200.
-
Arnhem - Klingelbeekselaan
Arnhem - Klingelbeekselaan
Ten noorden van de Rijn stonden in de Romeinse tijd minimaal twee Germaanse boerderijen. Delen van de huisplattegronden konden in 2012 worden opgegraven.
-
Apeldoornse Enk
Apeldoornse Enk
Bij opgravingen op de Apeldoornse Enk konden archeologen een nederzetting aansnijden uit eind 1e en 2e eeuw. De nederzetting was typisch Germaans, maar dan met een aantal bijzonderheden.
-
Velp - Elsweiden
Velp - Elsweiden
In 2008 vonden archeologen de resten van een enorme boerderij ter hoogte van de wijk Elsweiden. De boerderij had een afmeting van ca. 10 bij minimaal 30 meter.
-
Velp - Beltjeshof
Velp - Beltjeshof
Opgravingen in de wijk Beltjeshof, hebben gebouwplattegronden opgeleverd uit de 3e t/m de 5e eeuw. Archeologen konden drie fasen onderscheiden, waarbij de bouwstijl, de hoeveelheid en oriëntatie van de boerderijen veranderden.
-
Velp- De Durk
Velp- De Durk
In de collectie van het voormalige gemeentemuseum van Arnhem liggen een paar markante Romeinse voorwerpen, die ooit deel uitmaakten van een raadselachtige schenking.
-
Heerde
Heerde
Het totale aanbod van de Romeinse vindplaatsen in Gelderland wordt momenteel uitgewerkt. De informatie over deze Romeinse vindplaats wordt in de komende periode toegevoegd.
-
Ede - Veldhuizen
Ede - Veldhuizen
Voorafgaand aan de aanleg van de wijk Veldhuizen is een forse Germaans-Frankische nederzetting blootgelegd. De nederzetting omvat in totaal ruim 80 woonhuizen uit bijna vier eeuwen.
-
Ede - Op den Berg
Ede - Op den Berg
De vindplaats Ede-Op den Berg (ook wel Ede-Bunschoten) ligt op een 30 meter hoge heuvel. Dat moet de toenmalige bewoners enige hoofdbrekens hebben bezorgd.
-
Bennekom
Bennekom
In de winter van 1970-1971 is in Bennekom een groot deel van een Germaanse nederzetting opgegraven. Hoewel het een noodopgraving was, hadden archeologen 23 weken de tijd om op te graven.
-
Bennekom - Hoekelum
Bennekom - Hoekelum
Ter hoogte van het Streekziekenhuis (tegenwoordig Opella) hebben archeologen in 2006 een nederzetting uit de bronstijd/ijzertijd blootgelegd (ca. 1500-500 v. Chr.).
-
Wageningen
Wageningen
In 1927 werd tijdens zandwinning op de hoek van de Diedenweg en Geertjesweg, destijds nog een eind buiten Wageningen, melding gemaakt van grafvondsten.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Waalkade 1 8112
6511 XR Nijmegen
