Apeldoornse Enk
Bij opgravingen op de Apeldoornse Enk konden archeologen een nederzetting aansnijden uit eind 1e en 2e eeuw. De nederzetting was typisch Germaans, maar dan met een aantal bijzonderheden. Zo vonden archeologen relatief veel Romeins importaardewerk, veel meer dan men van zo’n Germaans dorp zou verwachten. Ook de vondst van ijzerovens bleek een verrassing, want voorheen dacht men dat de ijzerproductie in Apeldoorn pas startte in de vroege middeleeuwen. Het lijkt erop dat de hier wonende Germanen al vrij vroeg in contact stonden met de Romeinen ten zuiden van de Rijn, en daarmee ook handel dreven.
Opgraving op de Apeldoornse Enk in 2011. (Bron: Norde 2013, 6)
Een van de gevonden ijzerovens, met nog ijzerslak in de opening. De oven is in zijn geheel gelicht. (Bron: Norde 2013, 108)
Het percentage importaardewerk van de draaischijf (5-9%) was veel hoger dan wat men tot nu toe als standaard aannam voor Germaanse nederzettingen in de eerste twee eeuwen (1-3%). Dat wijst op handelscontacten met de Romeinen. Het Romeinse aardewerk bestond vooral uit verpakkingsmateriaal van olijfolie, misschien ook van wijn en bier. Daarnaast bezat men wat Romeins tafelwaar, maar luxe aardewerk zoals terra sigillata ontbrak in zijn geheel. Wel vonden archeologen briquetage-aardewerk, waarmee zeezout wordt getransporteerd – tamelijk zeldzaam voor een Germaanse nederzettingen. Ook dat is weer een aanwijzing voor handel.
De grootste verrassing bestond toch uit de hier gevonden ijzerovens. Ze waren allen van het type kuiloven, waar het vuur in een kuil werd aangelegd. Als grondstof gebruikte men moerasijzererts. Naast de ijzerovens vond men ook een smeedhaard. Ovens, smeedhaard en ijzerslakken wijzen duidelijk op lokale ijzerbewerking. Dat zal vooral voor eigen gebruik zijn geweest, maar wellicht ook voor derden, waarbij het Romeinse leger als eerste belanghebbende (en meest kapitaalkrachtige) partij het meest logisch is. Dat zou ook omgekeerd de relatief grote hoeveelheid importaardewerk kunnen verklaren.
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Norde, E. (red.), 2013. Een Germaanse nederzetting onder de Apeldoornse Enk. RAAP-rapport 2647, Weesp.
Meer Regio Veluwe
-
Velp - Goudschat
Velp - Goudschat
Velp heeft internationale bekendheid gekregen door twee goudschatten uit de laat-Romeinse tijd: de een uit 1715, de ander uit 1851.
-
Heveadorp - Bronsschat
Heveadorp - Bronsschat
Ter hoogte van het Drielse veer in de Rijn is in 1895 een bronsschat opgebaggerd, bestaande uit meer dan 200 bronzen voorwerpen, waaronder karaffen, schalen, een weegschaal en veel (deels verzilverde) beslagstukken van paardentuig.
-
Ermelo - Marskamp
Ermelo - Marskamp
Op de heide bij Ermelo ligt een uniek relict: een Romeins legerkamp, op 35 kilometer ten noorden van de Rijn. De datering moet liggen tussen 150 en 200.
-
Arnhem - Klingelbeekselaan
Arnhem - Klingelbeekselaan
Ten noorden van de Rijn stonden in de Romeinse tijd minimaal twee Germaanse boerderijen. Delen van de huisplattegronden konden in 2012 worden opgegraven.
-
Velp - Elsweiden
Velp - Elsweiden
In 2008 vonden archeologen de resten van een enorme boerderij ter hoogte van de wijk Elsweiden. De boerderij had een afmeting van ca. 10 bij minimaal 30 meter.
-
Velp - Beltjeshof
Velp - Beltjeshof
Opgravingen in de wijk Beltjeshof, hebben gebouwplattegronden opgeleverd uit de 3e t/m de 5e eeuw. Archeologen konden drie fasen onderscheiden, waarbij de bouwstijl, de hoeveelheid en oriëntatie van de boerderijen veranderden.
-
Velp- De Durk
Velp- De Durk
In de collectie van het voormalige gemeentemuseum van Arnhem liggen een paar markante Romeinse voorwerpen, die ooit deel uitmaakten van een raadselachtige schenking.
-
Heerde
Heerde
Het totale aanbod van de Romeinse vindplaatsen in Gelderland wordt momenteel uitgewerkt. De informatie over deze Romeinse vindplaats wordt in de komende periode toegevoegd.
-
Ede - Veldhuizen
Ede - Veldhuizen
Voorafgaand aan de aanleg van de wijk Veldhuizen is een forse Germaans-Frankische nederzetting blootgelegd. De nederzetting omvat in totaal ruim 80 woonhuizen uit bijna vier eeuwen.
-
Ede - Op den Berg
Ede - Op den Berg
De vindplaats Ede-Op den Berg (ook wel Ede-Bunschoten) ligt op een 30 meter hoge heuvel. Dat moet de toenmalige bewoners enige hoofdbrekens hebben bezorgd.
-
Bennekom
Bennekom
In de winter van 1970-1971 is in Bennekom een groot deel van een Germaanse nederzetting opgegraven. Hoewel het een noodopgraving was, hadden archeologen 23 weken de tijd om op te graven.
-
Bennekom - Hoekelum
Bennekom - Hoekelum
Ter hoogte van het Streekziekenhuis (tegenwoordig Opella) hebben archeologen in 2006 een nederzetting uit de bronstijd/ijzertijd blootgelegd (ca. 1500-500 v. Chr.).
-
Wageningen
Wageningen
In 1927 werd tijdens zandwinning op de hoek van de Diedenweg en Geertjesweg, destijds nog een eind buiten Wageningen, melding gemaakt van grafvondsten.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Waalkade 1 8112
6511 XR Nijmegen
