Bennekom
In de winter van 1970-1971 is in Bennekom een groot deel van een Germaanse nederzetting opgegraven. Hoewel het een noodopgraving was, hadden archeologen 23 weken de tijd om een gebied van amper 2 hectare op te graven. In die tijd gold het dan ook als voorbeeldopgraving van een Germaanse nederzetting in Nederland. De eerste bewoners streken hier neer tussen 125 en 150, terwijl de laatsten kort na 400 vertrokken. De nederzetting lag op de overgang van de laaggelegen, vruchtbare Gelderse Vallei naar de hooggelegen stuwwal. Het dorpje lag ook aan de befaamde Diedenweg, een oude, doorgaande route van de Rijn naar het noorden.
Veel gebouwsporen uit bijna drie eeuwen bewoning op een relatief klein stukje Bennekom. (Bron: Van Es 1984, 624)
De vindplaats ligt minder dan 5 km ten noorden van de Rijn, opvallend dicht bij het Romeinse deel van Gelderland. Ongetwijfeld hadden de bewoners contact met gene zijde van de limes. De grootste bloeitijd kende de nederzetting in de 3e en 4e eeuw, tijdens de crisis in het Romeinse rijk. Het lijkt alsof de bewoners hiervan profiteerden. Tegelijk constateerden archeologen aan het eind van de 3e eeuw ook verandering in bouwwijze: percelen werden omheind, de boerderijen werden groter en kregen een andere indeling. Het is verleidelijk om hierin Frankische nieuwkomers te vermoeden. Toename van metaalbewerking kan duiden op wapenproductie.
De vondst van een bronzen beeldje van Fortuna wekt de indruk van een sterke Romeinse invloed, maar dat is schijn. Zo werd er maar 1 Romeinse munt gevonden. Het aandeel Romeins importaardewerk schommelt rond de 13-14%: voor een Germaanse nederzetting best veel, maar het chique terra sigillata ontbreekt dan weer helemaal. Het ligt voor de hand dat de inwoners handel dreven met de naburige Romeinen en dat enkele Bennekomse Franken ook dienst hebben genomen in het Romeinse leger. Maar dat hoeft zeker niet te gelden voor elke periode, misschien waren er ook grimmige en vijandelijke momenten.
Bronzen beeldje van Fortuna. (Guus Gazenbeekstichting)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Es, W. van, M. Miedema & S. Wynia, 1985. ‘Eine Siedlung der römischen Kaiserzeit in Bennekom, Provinz Gelderland.’ In: BROB 35, 533-652.
- Romein, M., 2007. Opgedolven Ede. Door archeologen in de bodem ontdekt. Historische Cahiers 8, Ede.
Meer Regio Veluwe
-
Velp - Goudschat
Velp - Goudschat
Velp heeft internationale bekendheid gekregen door twee goudschatten uit de laat-Romeinse tijd: de een uit 1715, de ander uit 1851.
-
Heveadorp - Bronsschat
Heveadorp - Bronsschat
Ter hoogte van het Drielse veer in de Rijn is in 1895 een bronsschat opgebaggerd, bestaande uit meer dan 200 bronzen voorwerpen, waaronder karaffen, schalen, een weegschaal en veel (deels verzilverde) beslagstukken van paardentuig.
-
Ermelo - Marskamp
Ermelo - Marskamp
Op de heide bij Ermelo ligt een uniek relict: een Romeins legerkamp, op 35 kilometer ten noorden van de Rijn. De datering moet liggen tussen 150 en 200.
-
Arnhem - Klingelbeekselaan
Arnhem - Klingelbeekselaan
Ten noorden van de Rijn stonden in de Romeinse tijd minimaal twee Germaanse boerderijen. Delen van de huisplattegronden konden in 2012 worden opgegraven.
-
Apeldoornse Enk
Apeldoornse Enk
Bij opgravingen op de Apeldoornse Enk konden archeologen een nederzetting aansnijden uit eind 1e en 2e eeuw. De nederzetting was typisch Germaans, maar dan met een aantal bijzonderheden.
-
Velp - Elsweiden
Velp - Elsweiden
In 2008 vonden archeologen de resten van een enorme boerderij ter hoogte van de wijk Elsweiden. De boerderij had een afmeting van ca. 10 bij minimaal 30 meter.
-
Velp - Beltjeshof
Velp - Beltjeshof
Opgravingen in de wijk Beltjeshof, hebben gebouwplattegronden opgeleverd uit de 3e t/m de 5e eeuw. Archeologen konden drie fasen onderscheiden, waarbij de bouwstijl, de hoeveelheid en oriëntatie van de boerderijen veranderden.
-
Velp- De Durk
Velp- De Durk
In de collectie van het voormalige gemeentemuseum van Arnhem liggen een paar markante Romeinse voorwerpen, die ooit deel uitmaakten van een raadselachtige schenking.
-
Heerde
Heerde
Het totale aanbod van de Romeinse vindplaatsen in Gelderland wordt momenteel uitgewerkt. De informatie over deze Romeinse vindplaats wordt in de komende periode toegevoegd.
-
Ede - Veldhuizen
Ede - Veldhuizen
Voorafgaand aan de aanleg van de wijk Veldhuizen is een forse Germaans-Frankische nederzetting blootgelegd. De nederzetting omvat in totaal ruim 80 woonhuizen uit bijna vier eeuwen.
-
Ede - Op den Berg
Ede - Op den Berg
De vindplaats Ede-Op den Berg (ook wel Ede-Bunschoten) ligt op een 30 meter hoge heuvel. Dat moet de toenmalige bewoners enige hoofdbrekens hebben bezorgd.
-
Bennekom - Hoekelum
Bennekom - Hoekelum
Ter hoogte van het Streekziekenhuis (tegenwoordig Opella) hebben archeologen in 2006 een nederzetting uit de bronstijd/ijzertijd blootgelegd (ca. 1500-500 v. Chr.).
-
Wageningen
Wageningen
In 1927 werd tijdens zandwinning op de hoek van de Diedenweg en Geertjesweg, destijds nog een eind buiten Wageningen, melding gemaakt van grafvondsten.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Romeinse kamers en suite in Hotel Courage
Waalkade 1 8112
6511 XR Nijmegen
