Millingen aan de Rijn - Lange Paal
In de eerste helft van de 19e eeuw had Millingen te kampen met aanhoudende wateroverlast, waarop men besloot om de Rijndijk te verhogen en te verzwaren. In de zomer van 1846 kwamen er bij de werkzaamheden allemaal Romeinse spullen tevoorschijn. Dankzij de tussenkomst van burgemeester Terwindt bleven veel vondsten bewaard. De ontdekking haalde zelfs de landelijke pers. Een van de meest bijzondere vondsten was een askist van tufsteen, tamelijk ongewoon voor een landelijke nederzetting – je zou dat eerder verwachten bij rijke stedelingen. De kist bevatte verbrande mensenbeenderen en as.
De askist komt qua afmetingen overeen met de askisten die zijn gevonden in Bemmel, hemelsbreed zo’n 8 km verderop. (RomeinenNU)
Een zogeheten deukbeker van geverfd aardewerk, gevonden in 1847. Zo’n beker ligt lekker in de hand. (Rijksmuseum van Oudheden)
Terwindt stuurde de vondsten op naar het Oudheidkundig Museum in Leiden, behalve de askist, die nog tot 1899 bij hem thuis heeft gestaan. De conservator van het Oudheidkundig Museum, Leonard Janssen, kwam verheugd poolshoogte nemen in Millingen. Hij besloot in 1847 een mini-opgraving uit te voeren van twee dagen. Dat leverde ook weer tientallen vondsten zoals serviesgoed van terra sigillata (duur Romeins aardewerk), munten en glazen flessen en flacons. Al deze vondsten wijzen op een grafveld uit de late 1e eeuw toen begin 3e eeuw.
Blijft nog het probleem hoe we dit grafveld moeten interpreteren. Grafvelden lagen vaak langs doorgaande wegen. De huidige Heerbaan zou een kandidaat kunnen zijn, maar deze naam is pas vrij recent toegekend. Veel logischer is het om een zuid-noord route te veronderstellen, van Nijmegen naar het castellum in de Bijland en het tempelcomplex in Herwen-Hemeling. Bij Millingen kan de oversteek van de Waal hebben gelegen. Maar ook de altaarsteen van Rufia Materna en de mogelijke villa van de familie Similis kan er mee te maken hebben. Nader onderzoek zou uitsluitsel kunnen bieden.
Ook deze mooie groene fles is gevonden in 1847, een typische bijgift in Romeinse graven. (Rijksmuseum van Oudheden)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Spann, W., 1968. Bodemvondsten van Voorromeinse, Romeinse en Frankische oorsprong uit de gemeente Millingen aan de Rijn. Scriptie KUN, Nijmegen.
- Spann, W., 1999. ‘Zoeken bij de Lange Paal - Oudheidkundige vondsten en eerste onderzoekingen te Millingen aan de Rijn.’ In: Millings Jaarboek 1999, 61-70.
Meer Rijk van Nijmegen
-
Berg en Dal - Holdeurn
Berg en Dal - Holdeurn
Om aan de enorme behoefte aan baksteen te voldoen, bouwden de Romeinen grote steenovens, zoals hier op de Holdeurn. Voor de bouw van de ovens en het bakken van de stenen werden militairen ingezet van de nabijgelegen legioenplaats in Nijmegen.
-
Overasselt - Villa
Overasselt - Villa
In het begin van de 20e eeuw vond een boer bij het rooien van zijn bos enig Romeins muurwerk en bouwpuin. In 1930 volgde een kleine opgraving door het RMO. Men ontdekte de sporen van drie gebouwen.
-
Millingen aan de Rijn - Kerk
Millingen aan de Rijn - Kerk
Eeuwenlang zat er een Romeinse altaarsteen ingemetseld in de kerk van Millingen aan de Rijn. Uit de tekst blijkt dat het altaar is opgericht door Mucronia Marcia ter ere van haar overleden dochter Rufia Materna.
-
Millingen aan de Rijn - Eversberg
Millingen aan de Rijn - Eversberg
De Eversberg vormt al jarenlang een mysterie. In vroeger tijden werd verteld dat het hier spookte. Regelmatig kwamen er oudheden boven de grond. In 1885 besloot het Museum van Oudheden uit Leiden om er een kleine opgraving te doen.
-
Millingen aan de Rijn - Zeelandsestraat
Millingen aan de Rijn - Zeelandsestraat
De meeste en mooiste Millingse vondsten stammen uit de oudheidkundige collectie van de familie Arntz. Deze familie kreeg rond 1890 boerderij Vruchtenoord in bezit. De familie legde een fraaie collectie Romeinse voorwerpen aan.
-
Beek - De Geest
Beek - De Geest
Op de noordelijke rand van de stuwwal in Beek en Ubbergen stonden in de Romeinse tijd waarschijnlijk verschillende villa’s. Slechts op één van die plekken is een villa ook aangetoond door archeologisch onderzoek, en wel op het terrein van De Geest.
-
Groesbeek - Klein Amerika
Groesbeek - Klein Amerika
Klein Amerika bij Groesbeek heeft vooral bekendheid gekregen als belangrijkste landingsplaats van paratroopers tijdens operatie Market Garden. Maar het hooggelegen gebied staat ook bol van de archeologie, van steentijd tot de Romeinse tijd.
-
Groesbeek - Hüsenhoff
Groesbeek - Hüsenhoff
Ter hoogte van de nieuwe wijk Hüsenhoff lag in de ijzertijd een groot grafveld, maar de omgeving lijkt in de late ijzertijd verlaten. Eind 2e eeuw werd het terrein opnieuw in gebruik genomen.
-
Groesbeek - Spoorlaan
Groesbeek - Spoorlaan
Midden in Groesbeek legden archeologen in 2008 een flink grafveld bloot uit de ijzertijd en de Romeinse tijd. Hoewel slechts een gedeelte kon worden opgegraven, vond men toch 24 graven uit de periode 50-350.
-
Malden - Heumensoord
Malden - Heumensoord
Het Heumensoord staat met een dikke stip op de Romeinse kaart dankzij de hier gevonden militaire wachtpost. De wachtpost lag aan de belangrijke Romeinse ‘snelweg’ van Tongeren via Maastricht naar Nijmegen.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
