Millingen aan de Rijn - Zeelandsestraat
De meeste en mooiste Millingse vondsten stammen uit de oudheidkundige collectie van de familie Arntz. Deze familie kreeg rond 1890 boerderij Vruchtenoord in bezit. De familie legde een fraaie collectie Romeinse voorwerpen aan, naar eigen zeggen uit opgravingen op eigen land ten noorden van de Zeelandsestraat, met name door het afgraven van leem. Vondsten zijn onder andere een prachtig hoofd van barnsteen, rijk versierde bronzen kannen, vierkante flessen, parfumflesjes (balsamaria), een sleutel (van een geldkistje?) en een versierde umbo (schildknop). De collectie is in twee fasen overgegaan naar Museum Kam in Nijmegen, in 1923 en in 1932.
Barnstenen kopje uit Millingen. Barnsteen (gestold hars) was een dure grondstof in de Romeinse tijd. (Valkhof Museum)
Prachtig bronzen zalfpotje uit de collectie Arntz, met vier jongelingen in hoogreliëf. (Valkhof Museum)
Tegenwoordig rijst er sterke twijfel of de collectie wel volledig van de door Arntz genoemde vindplaatsen afkomstig is. Mogelijk komen ook voorwerpen van andere locaties in Millingen en heeft het de verzameling bereikt via 'persoonlijke contacten'. Niettemin geeft de verzameling in zijn algemeenheid aan dat hier in de Romeinse tijd ook vermogende mensen woonden. Een deel van de vondsten zal afkomstig zijn van een grafveld, dat mogelijk weer gekoppeld kan worden aan de mysterieuze bewoning op de Eversberg, zo’n 200 meter verderop.
Een van de meest intrigerende vondsten uit de directe omgeving van het grafveld is een merkwaardig sieraad van vier medaillons, met elkaar verbonden door bronzen strookjes. De vier medaillons tonen allemaal het inschrift en portret van Postumus, keizer van het Gallische rijk van 260-269. Het Gallische rijk was een (tijdelijke) afsplitsing van het Romeinse rijk, tot stand gekomen in een periode van volslagen chaos. Volgens sommige bronnen zou Postumus van Bataafse afkomst zijn. Hoewel het sieraad ook in een latere periode zijn gemaakt, is zo’n openlijke verering van een Romeinse tegenkeizer absoluut uniek.
Het merkwaardige sieraad met beeltenis van de Gallische keizer Postumus. (Rijksmuseum van Oudheden)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Spann, W., 1968. Bodemvondsten van Voorromeinse, Romeinse en Frankische oorsprong uit de gemeente Millingen aan de Rijn. Scriptie KUN, Nijmegen.
- Spann, W., 2002. ‘Het pronkkabinet van de Arntzen - Archeologie in de marge (Millingen, begin 20e eeuw).’ In: Millings Jaarboek 2002, 95-112
Meer Rijk van Nijmegen
-
Berg en Dal - Holdeurn
Berg en Dal - Holdeurn
Om aan de enorme behoefte aan baksteen te voldoen, bouwden de Romeinen grote steenovens, zoals hier op de Holdeurn. Voor de bouw van de ovens en het bakken van de stenen werden militairen ingezet van de nabijgelegen legioenplaats in Nijmegen.
-
Overasselt - Villa
Overasselt - Villa
In het begin van de 20e eeuw vond een boer bij het rooien van zijn bos enig Romeins muurwerk en bouwpuin. In 1930 volgde een kleine opgraving door het RMO. Men ontdekte de sporen van drie gebouwen.
-
Millingen aan de Rijn - Kerk
Millingen aan de Rijn - Kerk
Eeuwenlang zat er een Romeinse altaarsteen ingemetseld in de kerk van Millingen aan de Rijn. Uit de tekst blijkt dat het altaar is opgericht door Mucronia Marcia ter ere van haar overleden dochter Rufia Materna.
-
Millingen aan de Rijn - Lange Paal
Millingen aan de Rijn - Lange Paal
In de eerste helft van de 19e eeuw had Millingen te kampen met aanhoudende wateroverlast, waarop men besloot om de Rijndijk te verhogen en te verzwaren. In de zomer van 1846 kwamen er bij de werkzaamheden allemaal Romeinse spullen tevoorschijn.
-
Millingen aan de Rijn - Eversberg
Millingen aan de Rijn - Eversberg
De Eversberg vormt al jarenlang een mysterie. In vroeger tijden werd verteld dat het hier spookte. Regelmatig kwamen er oudheden boven de grond. In 1885 besloot het Museum van Oudheden uit Leiden om er een kleine opgraving te doen.
-
Beek - De Geest
Beek - De Geest
Op de noordelijke rand van de stuwwal in Beek en Ubbergen stonden in de Romeinse tijd waarschijnlijk verschillende villa’s. Slechts op één van die plekken is een villa ook aangetoond door archeologisch onderzoek, en wel op het terrein van De Geest.
-
Groesbeek - Klein Amerika
Groesbeek - Klein Amerika
Klein Amerika bij Groesbeek heeft vooral bekendheid gekregen als belangrijkste landingsplaats van paratroopers tijdens operatie Market Garden. Maar het hooggelegen gebied staat ook bol van de archeologie, van steentijd tot de Romeinse tijd.
-
Groesbeek - Hüsenhoff
Groesbeek - Hüsenhoff
Ter hoogte van de nieuwe wijk Hüsenhoff lag in de ijzertijd een groot grafveld, maar de omgeving lijkt in de late ijzertijd verlaten. Eind 2e eeuw werd het terrein opnieuw in gebruik genomen.
-
Groesbeek - Spoorlaan
Groesbeek - Spoorlaan
Midden in Groesbeek legden archeologen in 2008 een flink grafveld bloot uit de ijzertijd en de Romeinse tijd. Hoewel slechts een gedeelte kon worden opgegraven, vond men toch 24 graven uit de periode 50-350.
-
Malden - Heumensoord
Malden - Heumensoord
Het Heumensoord staat met een dikke stip op de Romeinse kaart dankzij de hier gevonden militaire wachtpost. De wachtpost lag aan de belangrijke Romeinse ‘snelweg’ van Tongeren via Maastricht naar Nijmegen.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
