Beek - De Geest
Op de noordelijke rand van de stuwwal in Beek en Ubbergen stonden in de Romeinse tijd waarschijnlijk verschillende villa’s. De Nijmeegse oudheidkundige In de Betouw schreef meer dan twee eeuwen geleden al: ‘Te Ubbergen, bijzonder aan het hellen van het gebergte, zijn het midden de 17e eeuw [..] uitgegraven zwaare grondslagen van muuren, zoo van duifsteen [tufsteen], als van in kalk zeer vast gegootene keisteentjes, waar van nog te Beek en Wijlre gelijke overblijfsels onder de aarde bedolven liggen.’ Slechts op één van die plekken is een villa ook aangetoond door archeologisch onderzoek, en wel op het terrein van De Geest.
Dakpannen van De Geest, waarvan sommige met afdruk van hondenpoten. (Bron: Van Enckevort & Tunker 2013)
Dit stukje glas wijst op het bestaan van vensters met glas. (Bron: Van Enckevort & Tunker 2013)
Dat onderzoek vond plaats in 2013. Helaas waren eventuele grondsporen al met grondverplaatsing verwijderd, zodat geen exacte plattegrond van het gebouw kon worden gemaakt. Maar door de grote hoeveelheid fragmenten van bouwmateriaal kunnen we toch een globale reconstructie maken. Het gebouw had een kleine houten kelder, tufstenen sokkels en mogelijk muren van vakwerk, gedekt door een pannendak. De binnenmuren waren afgewerkt met stuc, waarschijnlijk beschilderd. Sporen van vloerverwarming wijzen op minimaal één verwarmde ruimte. Daarnaast is ook een mogelijke waterleiding gevonden.
Een baksteenstempel van het Tiende Legioen, afkomstig van de Holdeurn geeft een goede datering voor de bouw van de villa, namelijk rond het jaar 100. De villa zal waarschijnlijk niet hebben gediend als hoofdzetel van een landbouwbedrijf (villa rustica) maar als buitenhuis van iemand uit de elite van Nijmegen (villa urbana). De villa lag net ten oosten van een natuurlijk dal, het Kastanjedal. Aan de andere kant van dat dal, op de Ravenberg, zijn vergelijkbare resten van Romeins bouwmateriaal gevonden. Ook daar wordt een villa vermoed. Andere mogelijke locaties van villa’s zijn de Jan Dommer van Poldersveldtweg en de Mussenberg.
Re-enactors verbeelden het Tiende Legioen (RomeinenNU)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Enckevort, H. van & B. Tunker, 2013. Een bijgebouw van een Romeinse villa op De Geest in Beek (Gld). Archeologische Berichten Nijmegen, Briefrapport 162. Nijmegen.
- In de Betouw, J., 1805. Nijmegen verdeeld in Wijken, Straaten, Steegen en Strekken boven en beneden de Stad met Ubbergen, Beek en de Holle Doorn. Nijmegen.
Meer Rijk van Nijmegen
-
Berg en Dal - Holdeurn
Berg en Dal - Holdeurn
Om aan de enorme behoefte aan baksteen te voldoen, bouwden de Romeinen grote steenovens, zoals hier op de Holdeurn. Voor de bouw van de ovens en het bakken van de stenen werden militairen ingezet van de nabijgelegen legioenplaats in Nijmegen.
-
Overasselt - Villa
Overasselt - Villa
In het begin van de 20e eeuw vond een boer bij het rooien van zijn bos enig Romeins muurwerk en bouwpuin. In 1930 volgde een kleine opgraving door het RMO. Men ontdekte de sporen van drie gebouwen.
-
Millingen aan de Rijn - Kerk
Millingen aan de Rijn - Kerk
Eeuwenlang zat er een Romeinse altaarsteen ingemetseld in de kerk van Millingen aan de Rijn. Uit de tekst blijkt dat het altaar is opgericht door Mucronia Marcia ter ere van haar overleden dochter Rufia Materna.
-
Millingen aan de Rijn - Lange Paal
Millingen aan de Rijn - Lange Paal
In de eerste helft van de 19e eeuw had Millingen te kampen met aanhoudende wateroverlast, waarop men besloot om de Rijndijk te verhogen en te verzwaren. In de zomer van 1846 kwamen er bij de werkzaamheden allemaal Romeinse spullen tevoorschijn.
-
Millingen aan de Rijn - Eversberg
Millingen aan de Rijn - Eversberg
De Eversberg vormt al jarenlang een mysterie. In vroeger tijden werd verteld dat het hier spookte. Regelmatig kwamen er oudheden boven de grond. In 1885 besloot het Museum van Oudheden uit Leiden om er een kleine opgraving te doen.
-
Millingen aan de Rijn - Zeelandsestraat
Millingen aan de Rijn - Zeelandsestraat
De meeste en mooiste Millingse vondsten stammen uit de oudheidkundige collectie van de familie Arntz. Deze familie kreeg rond 1890 boerderij Vruchtenoord in bezit. De familie legde een fraaie collectie Romeinse voorwerpen aan.
-
Groesbeek - Klein Amerika
Groesbeek - Klein Amerika
Klein Amerika bij Groesbeek heeft vooral bekendheid gekregen als belangrijkste landingsplaats van paratroopers tijdens operatie Market Garden. Maar het hooggelegen gebied staat ook bol van de archeologie, van steentijd tot de Romeinse tijd.
-
Groesbeek - Hüsenhoff
Groesbeek - Hüsenhoff
Ter hoogte van de nieuwe wijk Hüsenhoff lag in de ijzertijd een groot grafveld, maar de omgeving lijkt in de late ijzertijd verlaten. Eind 2e eeuw werd het terrein opnieuw in gebruik genomen.
-
Groesbeek - Spoorlaan
Groesbeek - Spoorlaan
Midden in Groesbeek legden archeologen in 2008 een flink grafveld bloot uit de ijzertijd en de Romeinse tijd. Hoewel slechts een gedeelte kon worden opgegraven, vond men toch 24 graven uit de periode 50-350.
-
Malden - Heumensoord
Malden - Heumensoord
Het Heumensoord staat met een dikke stip op de Romeinse kaart dankzij de hier gevonden militaire wachtpost. De wachtpost lag aan de belangrijke Romeinse ‘snelweg’ van Tongeren via Maastricht naar Nijmegen.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
