Bouwkunst en techniek
Lesmodule - Achtergrondinformatie
De Romeinen waren heel erg praktisch. Ze hielden veel van techniek en waren uitstekende bouwers. Ze namen veel over van andere volkeren, als die iets beters hadden. Dan gingen de Romeinen het zelf toepassen en nog meer verbeteren. Zo brachten ze technische vernieuwingen naar alle delen van het Romeinse rijk, ook naar Nederland.
De Romeinen wisten hoe ze grote hoeveelheden stenen konden bakken. Ze kwamen erachter dat je met ronde bogen grote en hoge gebouwen kon maken. En ze deden een belangrijke uitvinding: het beton. In onze omgeving had nog nooit iemand stenen gebouwen en beton gezien, want de bevolking woonde tot dan toe in houten boerderijen. In Berg en Dal, in de buurt van Nijmegen, bouwden Romeinse soldaten een fabriek waar ze tienduizenden bakstenen en dakpannen bakten. Het was de eerste fabriek van Nederland.
Een Romeinse dakpan.
In Heerlen stond een Romeins badhuis. Aan de restanten kun je goed zien hoe Romeinse vloerverwarming werkte.
In het hele rijk bouwden de Romeinen complete steden met tempels, badhuizen en amfitheaters. Ze legden zelfs riolering aan. En ze bouwden aquaducten om water over grote afstanden van de bron naar een stad of legerkamp te brengen. Zo’n aquaduct of waterleiding liep van Berg en Dal naar Nijmegen.
In grotere Romeinse steden bouwden de Romeinen zelfs flatgebouwen. Die flatgebouwen waren niet zo hoog als we ze nu kennen, maar mensen woonden er op meerdere verdiepingen in woningen naast en boven elkaar.
Om al die steden met elkaar te verbinden, legden de Romeinen ingenieurs in het hele Romeinse rijk wegen aan. Daarbij lieten ze zich nergens door tegenhouden. Over rivieren bouwden ze bruggen en ze hakten zelfs tunnels door bergen. Veel van die bruggen bestaan nog steeds, zo stevig zijn ze gemaakt.
In het begin was het aanleggen van wegen vooral belangrijk voor het Romeinse leger. Daardoor konden soldaten zich makkelijk verplaatsen. Maar het bleek ook heel handig voor de handel en het werd een stuk makkelijker om te kunnen communiceren. Een geschreven bericht kon binnen enkele dagen van Rome naar Nederland worden gebracht. Dat was supersnel voor die tijd, want de telefoon bestond natuurlijk nog niet.
Deze Romeinse brug ligt in Trier in Duitsland. De brug is nog steeds in gebruik.
Een Romeinse sleutel.
Ook zorgden de Romeinen ervoor dat ze goed en snel over water konden reizen. Ze groeven kanalen waardoor schepen met zware vrachten op veel plekken konden komen. Ze legden dammen aan om de loop van de rivier te veranderen.
Romeinen vonden een beetje luxe heel fijn. Rijke mensen hadden vloerverwarming en stromend water uit de kraan. Omdat mensen steeds dichter bij elkaar woonden en meer spullen kregen, wilden ze die ook graag beschermen. Daarom zijn er sloten en sleutels uitgevonden. Hierdoor werd het makkelijker om dieven buiten de deur te houden.
Lessuggestie
-
HOE WERKT DIT?
HOE WERKT DIT?
Door middel van onderzoek maken leerlingen kennis met Romeinse uitvindingen en verbeterde technieken en voorwerpen, waarvan we er een aantal vandaag de dag nog steeds kennen en gebruiken.
Lesduur: circa 1 lesuur
Doelgroep: basisonderwijs groep (6)-7-8
Lesaanbod bij het thema - Van aanbieders in heel Nederland
-
Slimme jongens die Romeinen: Romeinse technieken
Slimme jongens die Romeinen: Romeinse technieken
De Romeinen lieten technieken na waar we vandaag de dag nog voordeel van hebben. Met dit lespakket maken leerlingen van 11 tot 14 jaar kennis met de bijzondere geschiedenis van de Romeinse grens, de limes, in Zuid-Holland.
-
De Romeinen in Noord-Brabant
De Romeinen in Noord-Brabant
Leerlingen gaan zelfstandig aan de slag met échte Romeinse voorwerpen die door de Romeinen in Brabant zijn gebruikt. Aan de hand van voorwerpen en de daarbij behorende werkbladen leren ze over de verschillende aspecten van het leven in de Romeinse tijd.
-
Ontdek het verleden
Ontdek het verleden
Het programma voor het basisonderwijs in Museum Hoge Woerd bestaat uit een concept van 22 modules op verschillende niveaus. Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis.
-
Kruip in de huid van een Romein
Kruip in de huid van een Romein
Het lespakket 'Kruip in de huid van een Romein!' bevat een introductie op het tijdperk van de Romeinen. Het pakket bestaat uit een digibordles en een online kindercollege over de Romeinen.
-
Romeinen in Elst
Romeinen in Elst
Ook in Elst leefden tweeduizend jaar geleden Romeinen tussen de Bataven. Onder de vloer van de Grote Kerk in Elst zijn de fundamenten van twee Romeinse tempels gevonden. Tijdens deze les leren de leerlingen het verhaal van de Romeinen en Bataven in Elst.
-
Terug naar de Romeinen
Terug naar de Romeinen
In de museumles 'Terug naar de Romeinen' maken de leerlingen van groep 5 kennis met de vroegste geschiedenis van hun eigen woonplaats. De kinderen komen van alles te weten over Forum Hadriani en ze ontdekken waarom dit zo'n belangrijke plek was.
-
Romeinenwerkplaats
Romeinenwerkplaats
In de interactieve Romeinenwerkplaats van Museum Het Valkhof maak je kennis met het leven in de Romeinse stad en legerkamp. Waan je even als Romein: maak kleurrijke mozaïeken, bouw een boog zonder cement, schiet met een stoere katapult en meer!
-
Oevers vol Romeinen
Oevers vol Romeinen
De Romeinse limes is de grens van het Romeinse Rijk. Die liep dwars door Nederland. Tijdens deze museumles ontdek je hoe de Romeinen en hun families tweeduizend jaar geleden langs deze grens leefden.
-
Het Mysterie van Dame Voerendaal
Het Mysterie van Dame Voerendaal
Tijdens de Romeinse tijd woonde er een dame in Voerendaal. Met behulp van archeologen en experts gaat zij samen met de leerlingen op zoek naar informatie over de plek waar ze gewoond heeft, door archeologische voorwerpen te onderzoeken.
-
Museumles Romeinen in je eigen tuin
Museumles Romeinen in je eigen tuin
Pak je koffers maar alvast in: tijdens deze leuke museumles reizen de leerlingen namelijk door het Romeinse landschap en ontdekken ze alles over het leven in deze regio: 2000 jaar geleden.
-
Prehistorie en Romeinse tijd
Prehistorie en Romeinse tijd
Ga mee terug in de tijd en onderzoek het verre verleden van rendierjager tot rijke Romein! Tijdens een vraag-leergesprek over de prehistorie en de Romeinse tijd staat het thema uitvinden centraal. Vervolgens gaan leerlingen zelf op onderzoek uit.
-
Mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’
Mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’
De mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’ gaat over kleding, verzorging en uiterlijk in de Romeinse tijd. Amaka is cosmeta, schoonheidsspecialiste, in het badhuis van Coriovallum (Heerlen).
-
Het verhaal van Coriovallum
Het verhaal van Coriovallum
Aan de hand van diverse opdrachten en vragen gaan je leerlingen op onderzoek in het museum. In het museum maken zij kennis met de verschillende mensen die leefden in en rond Coriovallum en onderzoeken zij bronnen behorende bij deze personages.
-
Romeinen in je achtertuin?!
Romeinen in je achtertuin?!
Romeinen in je eigen achtertuin? Jazeker! Wist jij dat de Romeinen ook in Zuid-Limburg hebben geleefd? Dat er honderden zo niet duizenden potten gebakken werden in Coriovallum? Of dat er een belangrijke Romeinse weg dwars door Romeins Zuid-Limburg liep.
-
Sporentochten in Museum Hoge Woerd
Sporentochten in Museum Hoge Woerd
Museum Hoge Woerd biedt een gevarieerd aanbod van Romeinse activiteiten aan voor de brugklas van het voortgezet onderwijs. De museumactiviteiten worden aangeboden op twee verschillende niveaus.
Verdieping bij het thema
-
Techniek en bouwkunst in musea
Techniek en bouwkunst in musea
In veel musea in Nederland zijn authentieke restanten en reconstructies van Romeinse bouwkunst en technieken te zien. -
Archeologische Atlas van de Oudheid
Archeologische Atlas van de Oudheid
Op vici.org zijn veel Romeinse bouwwerken en visualisaties te vinden.
Tips bij het thema - Filmpjes, boeken, websites, afbeeldingen en meer
-
Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden
Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden
Op de website van het Rijksmuseum van Oudheden website vind je hele mooie voorwerpen uit de Romeinse tijd in Nederland.
-
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
In de collectiezoeker van het Rijksmuseum van Oudheden vind je ruim 19.000 voorwerpen uit de Romeinse tijd in Nederland.
-
Best nine in 3D
Best nine in 3D
Langs de Limes zijn honderden bijzondere archeologische vondsten gedaan. Een keuze uit de mooiste gevonden voorwerpen vind je op deze pagina. Elk object is in 3D te bekijken. Op de 3D-pagina vind je bovendien een uitgebreidere beschrijving van het object.
-
Vroeger enzo - Het oude Rome
Vroeger enzo - Het oude Rome
Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De stad stond vol indrukwekkende gebouwen, tempels, theaters en thermen. De Romeinen hadden al baden met warm water (thermen) en centrale verwarming. Het water kwam de stad in via aquaducten.
-
DOMunder
DOMunder
Ben jij klaar voor een écht spannende attractie? Kom dan naar Utrecht en ga DOMunder: een ondergrondse ontdekkingstocht naar de verborgen geschiedenis van de stad. Bekijk de muren van het Romeinse fort, dat hier 2000 jaar geleden stond!
-
Archeon
Archeon
Kom héél dichtbij de Romeinen en bezoek het Romeins Museum. In themapark het Archeon stap je in de geschiedenis. Ontdek zelf hoe het vroeger was!
-
Museumpark Orientalis
Museumpark Orientalis
Bijna nergens anders kun je het dagelijks leven van de Romeinen zo goed zien en beleven als in Museumpark Orientalis. In de Romeinse stadsstraat is een herberg, schoollokaal en een compleet huis. Er is altijd wel iets te beleven!
-
Oneplanet - Museon Omniversum
Oneplanet - Museon Omniversum
Met enkele unieke vondsten uit de omgeving van Den Haag als uitgangspunt wordt een indruk gegeven van het leven van de Romeinen en van de oorspronkelijke bewoners van het kustgebied, de Cananefaten.
-
De Bastei
De Bastei
Het verhaal begint in de Bastei bij de Romeinen die hier ruim 2000 jaar geleden al voet aan wal zetten. Er zijn onder meer muurresten uit de Romeinse tijd te zien.
-
Tempel | Kerk Museum Elst
Tempel | Kerk Museum Elst
Onder de vloer van de Grote Kerk in Elst bevinden zich de resten van twee Romeinse tempels uit de eerste eeuw na Christus. De tweede tempel is de grootste in zijn soort ten noorden van de Alpen.
-
Torenmuseum Valkenburg
Torenmuseum Valkenburg
Torenmuseum Valkenburg neemt je mee terug in de tijd. Al in de vroege jaren 40 zijn er in het dorp opgravingen verricht. Die waren met name gericht op het Romeinse fort, Pretorium Agrippinae, dat tweeduizend jaar geleden daar heeft gestaan.
-
Thermenmuseum Heerlen
Thermenmuseum Heerlen
In het Thermenmuseum Heerlen vind je indrukwekkende restanten van een Romeins badhuis (thermen). Vanaf een grote loopbrug kun je de resten bewonderen. Het is het best bewaarde Romeinse (publieke) badgebouw van Nederland.
-
Museum Romeinse Katakomben
Museum Romeinse Katakomben
Een bezoek aan Museum Romeinse Katakomben is een onvergetelijke belevenis. Dwalend door de onderaardse gangen neemt de gids je mee naar het Rome uit het vroege Christendom van de derde en vierde eeuw.
-
Museum Hoge Woerd
Museum Hoge Woerd
Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis. In Museum Hoge Woerd in De Meern beleef je het allemaal!
-
Klokhuis Werelderfgoed - De Romeinse Limes
Klokhuis Werelderfgoed - De Romeinse Limes
In deze uitzending duikt het Klokhuis in de geschiedenis van de Romeinse Limes in Nederland die sinds juni 2021 op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat.