Wijchen - Villa Tienakker
Aan de Tienakker in Wijchen is van 1999-2002 een enorm villacomplex opgegraven. Daarbij konden verschillende structuren worden blootgelegd, waaronder een absurd grote tumulus met een diameter van 47 meter, de grootste Romeinse grafheuvel van Noordwest-Europa. Ook vond men veel bouwmateriaal, muurschilderingen, een stenen putgebouw en de mogelijke resten van een heiligdom. Losse vondsten zoals munten, sieraden en twee prachtig versierde bronzen kranen tonen de luxe van de villa aan. De villa is gebouwd rond het jaar 100. In de laat-Romeinse tijd dienden de resten van de villa waarschijnlijk als wachtpost, bewaakt door Franken in Romeinse dienst.
Plattegrond van het opgegraven deel van de Tienakker met sporen uit de 2e/3e eeuw: links de tumulus, rechts het putgebouw, boven het mogelijke heiligdom en midden onder de projectie van het mogelijk hoofdgebouw. (Heirbaut & v. Enckevort 2011, bewerking RomeinenNU)
Impressie van de villa aan het Wijchens Meer, met rechts het putgebouw en links de enorme grafheuvel. (Tekening Mikko Kriek)
Jammer genoeg is het belangrijkste gebouw – het hoofdgebouw –niet gevonden. Dit gebouw lag volgens de opgravers mogelijk tussen de tumulus en het stenen putgebouw, op een deel van het terrein dat in 1971 is afgegraven voor zandwinning. Om een idee te krijgen van de omvang en de luxe van het hoofdgebouw, heeft men de naburige Romeinse villa uit Plasmolen geprojecteerd op de opgravingsplattegrond, maar dan 60 meter breed in plaats van 84 meter. De ligging aan het huidige Wijchens Meer is geen toeval: in de Romeinen tijd was dit nog een bevaarbare zijtak van de Maas.
De link met de Maas blijkt ook uit de herkomst van het bouwmateriaal van de villa: de bouwers van de villa kochten dakpannen uit de omgeving van Maastricht, grauwacke uit de Ardennen en zandsteen uit de Maasstreek. Een van de vondsten op het terrein, het handvat van een bronzen sleutel in de vorm van een paardenhoofd, geeft misschien een aanwijzing over de eigenaar van de villa. Misschien was het een veteraan van de Bataafse hulptroepen, die immers bekend stonden om hun vechtkunsten te paard. Misschien ook werden er op het villaterrein paarden gefokt.
Bronzen handvat van een sleutel, in de vorm van een paardenhoofd. (Bureau Archeologie Gemeente Nijmegen, Rob Mols)
Bronnen en verwijzingen
Meer Regio Land van Maas en Waal
-
Dreumel - Over de Maas
Dreumel - Over de Maas
Van 2010-2021 is een groot deel van de noordoever van de Maas bij Dreumel afgegraven ten behoeve van zandwinning. Hoewel het gebied door de overheid als ‘niet behoudenswaard’ werd vrijgegeven, kwamen vrijwel meteen vondsten naar boven.
-
Beuningen - Beuningse plas
Beuningen - Beuningse plas
In 2016 vond een bodemsanering plaats in het zandwinningsgebied Beuningse Plas. Vlak daarna ontdekte een oplettende vrijetijds-archeoloog enkele fundamenten, die deel bleken uit te maken van een Romeins grafmonument.
-
Ewijk - Villa
Ewijk - Villa
Op deze plek lag een groot Romeins villacomplex. Dat vermoeden bestond al heel lang, omdat amateurarcheologen op de akkers van alles vonden, onder andere mozaïeksteentjes – een zeldzaamheid in Nederland.
-
Ewijk - Hoge Woerd
Ewijk - Hoge Woerd
De naam ‘Hoge Woerd’ verwijst naar een oude woongrond, zoals Heldring voor de Betuwe in de 19e eeuw al constateerde. Dat is zeker ook het geval voor Ewijk. Voorafgaand aan de aanleg van de nieuwbouwwijk vonden archeologen sporen van bewoning uit alle hist
-
Deest - Villa
Deest - Villa
De geschiedenis van het dorp Deest gaat minimaal terug tot de 10e eeuw, toen het werd genoemd in een akte van keizer Otto III. Maar al veel eerder woonden hier mensen.
-
Deest - Uivernest
Deest - Uivernest
Aan het begin van de jaartelling werd in Deest een nederzetting gesticht die sterk afwijkt van bestaande Bataafse nederzettingen. De bewoners kenden al in de vroeg-Romeinse tijd een opvallend grote romanisering.
-
Winssen - Villa
Winssen - Villa
In 1971 ontdekten leden van de regionale AWN-afdeling de resten van een Romeins stenen gebouw, waarschijnlijk een villa. In het talud van enkele drooggevallen afwateringssloten vonden ze zelfs intacte fundamenten.
-
Druten - Schip
Druten - Schip
In augustus 1973 troffen bouwlieden een platbodem aan bij een nieuwbouwproject voor een psychiatrische instelling. In allerijl gealarmeerde archeologen konden het schip over een lengte van 16 meter blootleggen.
-
Druten - Villa
Druten - Villa
In de Romeinse tijd was het Gelderse Rivierengebied – en ook het Land van Maas en Waal - relatief dicht bevolkt. Hier woonden honderden Bataafse boeren in kleine nederzettingen van 1 of 2 houten boerderijen
-
Beneden-Leeuwen - Villa
Beneden-Leeuwen - Villa
Uit archeologisch onderzoek ter hoogte van nieuwbouwwijk De Ret blijkt dat hier al in de vroeg-Romeinse tijd mensen woonden, misschien zelfs al in de late ijzertijd.
-
Leeuwen - Dolken
Leeuwen - Dolken
Behalve de nederzetting en villa in Beneden-Leeuwen [link] geniet de plaats bij archeologen ook bekendheid door de vondst van twee Romeinse dolken.
-
Wamel
Wamel
Wamel staat niet bekend om haar Romeinse verleden, maar dat is onterecht. De plaats ligt op het uiteinde van een langgerekte oeverwal in het noorden van Maas en Waal.
-
Alphen - Moleneindse Waard
Alphen - Moleneindse Waard
De locatie Moleneindse Waard maakt net als Dreumel deel uit van het project Over de Maas. Twee flinke concentraties van tufsteen doen vermoeden dat de site in de Romeinse tijd van bovenregionale betekenis was.
-
Wijchen - Molenberg
Wijchen - Molenberg
De Molenberg is een grotendeels natuurlijke heuvel. Op de flanken ervan zijn veel graven gevonden, zowel uit de bronstijd/ijzertijd als uit de Romeinse tijd.
-
Wijchen - Markt
Wijchen - Markt
In het centrum van Wijchen ligt een van de grootste Merovingische grafvelden van Nederland. Het is ontdekt in 1981, maar pas opgegraven in 1991.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
