Poortugaal
In Poortugaal zijn op de kleigronden langs de voormalige loop van de Maas twee vindplaatsen bekend met Romeins bouwmateriaal, wat wellicht wijst op het bestaan van stenen gebouwen. Dat is opvallend in een omgeving waar vooral houten boerderijen staan. Over het karakter en de functie van deze mogelijke stenen gebouwen is verder niets bekend.
Een andere opvallende nederzettingsterrein is het hof van het voormalige kasteel van Poortugaal, Valckensteyn. Hier zijn al rond 1970 opgravingen gedaan , waarbij bewoningssporen uit verschillende tijden zijn ontdekt. Al in de ijzertijd woonden hier mensen. Ook in de Romeinse tijd stond hier een boerderij, die naar het zich laat aanzien een villa-achtig karakter had. Dat de plek landschappelijk gezien gunstig lag, blijkt uit de latere bouw van een motte-kasteel dat in de loop van de middeleeuwen uitgroeide tot het (inmiddels verdwenen) kasteel.
Vindplaatsen in Poortugaal uit de Romeinse tijd. Bron: Moree e.a. 2018, 188.
Plattegrond van de boerderij (rechts) en het horreum (linksboven). Bron: Moree e.a. 2018, 187.
Op het Hofterrein stond vanaf het begin van de tweede eeuw een boerderij met afmetingen van ruim 4 x 17 meter. Er is opvallend weinig inheems aardewerk gevonden, wat er op duidt dat de bewoners al sterk geromaniseerd waren. In de derde eeuw werd de boerderij vervangen door een gebouw van ruim 8 x 25 meter. De boerderij had de afmetingen, de lay-out en het karakter van stenen villa’s zoals die gevonden zijn in Oost- en Zuid-Nederland, maar dan gebouwd in vakwerk. Het was een rechthoekig kerngebouw met aan beide uiteinden vierkante, uitspringende paviljoens. Voor het gebouw lag een omheinde tuin.
Op het erf stond een horreum (graanschuur) van ruim 7 x 7 meter met een dak van dakpannen, wat een duidelijke aanwijzing is voor een centrale verzamelplek van graan. Voor de waterregulering hadden de bewoners een stelsel van sloten aangelegd, plus een sluisje dat uitmondde op een kreek met een beschoeide oever.
Enkele vondsten zijn terechtgekomen in het Rotterdam Museum.
Romeinse kruik en schaal van terra sigillata, gevonden op het Hofterrein. Bron: Museum Rotterdam.
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Moree, J., & M. van Trierum en A. Carmiggelt. Onderzoeksagenda Archeologie van de gemeente Rotterdam (ROA), Prehistorie en Romeinse tijd. Rotterdam 2018.
- Hoek, C. ‘Oudheidkundig bodemonderzoek in Rotterdam in 1972.’ In: Rotterdams Jaarboekje 1973, 108-136.
- Bruin, J. de. Licht in de Duisternis. Bewoning in de Romeinse tijd in Poortugaal (ZH) belicht. Scriptie Universiteit Leiden, 2003.
Meer Regio Drechtsteden
-
Dordrecht
Dordrecht
Vondsten in Dordrecht tonen aan dat er zeker bewoning was in de Romeinse tijd, maar huisplattegronden zijn nog niet gevonden. Een van de best onderzochte terreinen is het huidige Gezondheidspark waar een Romeinse villa wordt vermoed.
-
Ridderkerk
Ridderkerk
De gemeente Ridderkerk is vooral bekend vanwege de middeleeuwse ontginningen. Maar ook in de Romeinse tijd woonden hier al volop mensen.
-
Alblasserdam
Alblasserdam
Op het grondgebied van Alblasserdam zijn flink wat Romeinse nederzettingen gevonden, die – onterecht – enigszins in de vergetelheid zijn geraakt. Topvondst is een deel van een boomstamkano, een van de weinige uit de Romeinse tijd in Nederland.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Prinsessegracht 30
2514 AP Den Haag
