Rijswijk
Tegelijkertijd met de aanleg van het Kanaal van Corbulo, rond het midden van de eerste eeuw, ontstond ook een nederzetting ter hoogte van Rijswijk-De Bult, pal langs het kanaal. Een eeuw later legden de Romeinen een verkavelingssysteem aan om de bewoners te registreren en belasting te heffen. Door de ontwatering ontstond een groter oppervlak voor akkerbouw en veeteelt. Enkele teruggevonden horrea (graanschuren) wijzen erop dat bewoners ook gingen produceren voor een externe markt. Waarschijnlijk deden ze dat voor het leger en/of de stad Forum Hadriani. Deze centrale functie zal zeker hebben bijgedragen aan de welvaart van de bewoners. Dat is onder andere te zien aan 'de villa van Rijswijk' die hier begin derde eeuw werd gebouwd, voorzien van vloerverwarming en muurschilderingen. Een reconstructie van deze villa is te zien bij de ingang van het Archeon. Dit is ook het onderkomen van het Archeologiehuis Zuid-Holland.
Reconstructie van 'de villa van Rijswijk' bij het Archeon, in gebruik als Archeologiehuis Zuid-Holland. Bron: Erfgoedhuis Zuid-Holland.
Mijlpaal van Decius, gevonden in Rijswijk. Bron: RMO
Rijswijk-De Bult lag zowel aan het Kanaal van Corbulo als de Romeinse weg in de richting van Forum Hadriani. De Romeinse weg is in Rijswijk ook daadwerkelijk teruggevonden, net als twee mijlpalen, waarschijnlijk uit de bermgreppel. De eerste mijlpaal werd in 1963 gevonden en is gewijd aan keizer Decius, die tussen 249-251 regeerde. De tweede mijlpaal – of althans, een fragment van 70 cm lang – kwam tevoorschijn in 2005. De mijlpaal vermeldt Caracalla, keizer van 198 tot 217. Niet toevallig staan deze keizers ook vermeld op twee van de vier mijlpalen van het Wateringse Veld in Den Haag. Vaak liet een keizer veel mijlpalen langs dezelfde weg plaatsen. Soms stonden er dan vier of vijf palen van verschillende keizers bij elkaar.
Langs de weg vonden archeologen ook verschillende graven. Het begraven langs doorgaande wegen is een typisch Romeins gebruik en is vooral bekend uit de militaire en stedelijke contexten.
Bronnen en verwijzingen
Websites
Literatuur
- Bruin, J. de. Rurale gemeenschappen in de Civitas Cananefatium, 50-300 na Christus. Proefschrift Universiteit Leiden 2017. Downloaden.
- Waasdorp, A. ‘Mijlpalen langs de kust. De weg tussen Naaldwijk en Leiden.’ In: P. van der Heijden (red.). Romeinse wegen in Nederland. Utrecht 2016, 20-32.
- Koot, H. 'Waar gaat het naar toe? Een bijdrage aan de speurtocht naar het kanaal van Corbulo en een Romeinse weg.' In: R. van Zoolingen, R. van (red.). AB HARENIS INCVLTIS. Artikelen voor Ab Waasdorp. Den Haag 2019, 90-107.
Meer Regio Kanaal van Corbulo
-
Regio Voorburg
Regio Voorburg
Forum Hadriani vormt in dit overzicht een aparte regio: als hoofdstad van het Cananefaatse district is het veruit de belangrijkste plaats van Romeins Zuid-Holland. Forum Hadriani is zelfs de op een na oudste stad van Nederland.
-
Naaldwijk
Naaldwijk
Een superspannende locatie van bovenregionaal, strategische belang. Vondsten wijzen op een stevige link met het Kanaal van Corbulo en de Romeinse (snel)weg naar Voorburg.
-
Den Haag - Wateringse Veld
Den Haag - Wateringse Veld
Deze plek zal voor altijd verbonden blijven aan de vondst van vier mijlpalen; niet uniek in de wereld, maar wel heel zeldzaam. En totaal onverwacht.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Prinsessegracht 30
2514 AP Den Haag
