Blog | Terug naar... | Nero Claudius Drusus

Beeld van Nero Claudius Drusus| _{© Siren-Com, Wikimedia Commons: CC BY-SA 3.0}

Terug naar… 12 voor Christus. De Romeinse provincie Germania Inferior bestaat nog niet en de invloed van de Romeinen op onze regio is nog relatief gering. Hier komt veel verandering in met de komst van veldheer Nero Claudius Drusus. Hij laat in een korte tijd een grote (Romeinse) voetafdruk achter in onze regio. Van de bouw van waterwerken en forten tot het sluiten van bondgenootschappen. Deze week vertel ik je iets meer over het leven van Nero Claudius Drusus!

Reconstructie van Rome| _{© www.teggelaar.com}

Afkomst

Nero Claudius Drusus werd in Rome geboren als Decimus Claudius Drusus in het voorjaar van 38 voor Christus. Vanaf dit punt noem ik Nero Claudius Drusus simpelweg ‘Drusus’ aangezien er in de Romeinse geschiedenis nog vele personen met de naam ‘Nero’ en/of ‘Claudius’ volgden! Drusus werd geboren in de meest vooraanstaande en zeer rijke familie van het keizerrijk toentertijd: de Julisch-Claudische familie.

Drusus was de zoon van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla. Zijn vader was een Romeinse politicus en militair die ten tijde van de Romeinse Republiek had gediend onder de wereldberoemde generaal Julius Caesar. Tiberius Claudius Nero trouwde met zijn nicht Livia Drusilla in 42 voor Christus, maar dit huwelijk duurde echter niet lang. Waarschijnlijk werd Tiberius Claudius Nero in de periode vlak voor de geboorte van Drusus door Gaius Octavius (de latere keizer Augustus) gedwongen om te scheiden van zijn vrouw. Augustus wilde namelijk zelf graag met haar trouwen. Tiberius Claudius Nero wist dat hij geen schijn van kans maakte tegen Augustus en gaf toe. Kort voor of na de geboorte van Drusus trouwde Livia Drusilla met Augustus.

Een beeld van Livia Drusilla, moeder van Drusus en Tiberius | _{©  Shakko, Wikimedia Commons: CC BY-SA 3.0}

Onder de heerschappij van haar man als eerste keizer van Rome werd Livia Drusilla de machtigste vrouw van het Romeinse Rijk. In deze periode was ze niet alleen de vrouw van Augustus, maar ook zijn adviseur. In deze rol had ze veel invloed op het beleid van haar man en kreeg ze groot politiek en publiek aanzien. Deze situatie is voor de Romeinse geschiedenis bijzonder, aangezien het in die tijd zeer ongebruikelijk was dat een vrouw zoveel macht, invloed en rijkdom had.

Drusus groeide samen met zijn broer Tiberius Claudius Nero, de latere keizer Tiberius, op in het huis van zijn vader. Drusus en Tiberius hadden onderling een goede relatie met elkaar. Nadat hun vader stierf werd Augustus officieel hun stiefvader.

De Julisch-Claudische dynastie. In de verschillende kleuren zijn de voornaamste personen die voorkomen in dit blog aangegeven | _{© Rusus, Wikimedia Commons: CC BY-SA 3.0}

Drusus als jongvolwassene

Net als zijn broer Tiberius wilde Drusus graag indruk maken op zijn stiefvader en was hij erg ambitieus. Op de leeftijd van slechts 19 jaar oud bekleedde Drusus rond 19 voor Christus al meerdere ambtelijke functies, waaronder quaestor. Een quaestor was een publieke vertegenwoordiger die verantwoordelijkheid droeg voor het beheer van de schatkist van de staat.

Keizer Augustus initieerde in 16 voor Christus een grootschalige campagne om de Alpen en de gebieden rondom de rivier de Donau en de Rijn te veroveren. In plaats van een vooraanstaande en bekende militair de leiding te geven over de campagne, kreeg Drusus op 22-jarige leeftijd de opdracht om de Alpenregio te veroveren bij het Romeinse Rijk. Drusus bleek, ondanks zijn geringe ervaring, een succesvolle veldheer en won slag naar slag tegen verschillende Keltische stammen, waaronder de Raeti.

Het dramatische landschap van het Alpengebergte | _{© Eberhard}

In de periode die volgde werkte Drusus in de militaire campagne veel samen met zijn broer Tiberius, die de Romeinse legioenen vanuit het tegenwoordige Zuid-Frankrijk aanvoerde. Strategisch kozen de broers de slagvelden uit en rukten vanuit meerder hoeken naar het noorden op. Door deze succesvolle samenwerking kon de Alpenregio worden ingelijfd bij het Romeinse Rijk. Keizer Augustus was zeer te spreken over de campagne en besloot zowel Tiberius als Drusus te belonen. Drusus werd benoemd tot gouverneur van Gallië en Tiberius keerde terug naar Rome om zijn politieke carrière door te zetten. Na enkele jaren werd hij hier benoemd tot ‘Consul van Rome’.

Keizer Tiberius, de broer van Drusus | _{© Egisto Sani/ CC BY NC SA 2.0}

Huwelijk en familie

In 16 voor Christus trouwt Drusus met Antonia de Jongere, een zeer vooraanstaande vrouw uit de Romeinse elite. Uit geschriften en inscripties kan worden afgeleid dat Antonia bekend stond om haar loyaliteit en schoonheid. Uit het huwelijk volgden meerdere kinderen. Een aantal van hen stierven echter in hun jeugd en slechts drie van hun kinderen bereikten volwassenheid: Nero Claudius Drusus, Livilla en Tiberius Claudius Drusus. Tiberius Claudius Drusus was in zijn leven vaak ziek en werd door vele gezien als ‘zwak’. Tiberius Claudius Drusus werd desondanks decennia later de vierde Princeps van Rome en ging de geschiedenisboeken in als Keizer Claudius.

De 'Juno Ludovisi', een portret van Antonia als de godin Juno

Drusus in de Lage Landen

Als gouverneur kreeg Drusus de opdracht van Keizer Augustus om Germanië in te lijven bij het Romeinse Rijk. Drusus bedacht tijdens zijn heerschappij verschillende plannen om dit te kunnen realiseren. Drusus sloot als onderdeel van zijn strategie ook een bondgenootschap met een lokale Germaanse stam: de Bataven. De Bataven hadden een goede relatie met de Romeinen. Zo dienden er Bataafse soldaten in de Pretoriaanse garde, de lijfwachten van Keizer Augustus. De Romeinen zagen veel potentie in de Bataven als bondgenoot en hoopten het Bataafse leefgebied te kunnen gebruiken als ‘bufferzone’ tussen het Romeinse rijk en Magna Germania, ‘het land der vrije Germanen’.

Drusus bedacht na het sluiten van zijn bondgenootschappen met de Bataven (en met de Cananefaten in het westen) dat er tientallen forten gebouwd moesten worden op de westoevers van de Rijn om de controle over de rivier te behouden. Met toestemming van de lokale elite werden grote forten gebouwd in het leefgebied van de Bataven op strategische locaties langs de Rijn. Zo ontstonden er forten bij onder meer Vechten (Fectio), Nijmegen (Batavodurum) en Xanten (Vetera).

Een reconstructie van fort Fectio | _{© Mikko Kriek}

De eerste waterwerken van Nederland

Drusus was naar grote waarschijnlijkheid een intelligent en innovatief persoon. Om Magna Germania te veroveren, bedacht hij met informatie van de Bataven een plan om Germania binnen te vallen via de Noordzeekust. Om dit plan te realiseren, moest de Romeinse vloot goed kunnen afvaren van de Rijn naar de Noordzeekust. Drusus bedacht het plan om een dam te bouwen waardoor er meer water door de Rijn kon stromen, en het gemakkelijker werd voor Romeinen om de rivier te bevaren. Deze dam liet hij waarschijnlijk bouwen ter hoogte van de splitsing van de rivier de Waal en de Rijn, vlak bij het tegenwoordige Herwen. De reden dat men vermoedt dat hier de dam gelegen moet hebben, komt door een spectaculaire vondst van een Romeinse grafsteen in de Bijland in 1938. Op deze grafsteen is in de inscriptie te lezen dat de legionair Marcus Mallius is begraven bij ‘Carvium ad Molem’, wat in het latijn ‘Carvium bij de dam’ betekent. Carvium was een Romeins castellum langs de Neder-Germaanse Limes. De originele grafsteen is tegenwoordig te bewonderen in Museum het Valkhof in Nijmegen.

Naast de zogenaamde ‘Drususdam’ is er eveneens het vermoeden dan Drusus meerdere kanalen liet graven in de regio. Zo worden in verschillende werken van een paar Romeinse geschiedschrijvers de ‘FossaDrusiana’ genoemd, ‘De gracht van Drusus’. Dit kanaal zou gegraven zijn tussen de rivier de Rijn en Lacus Flevo, het Flevomeer, de voorganger van de Zuiderzee en het latere IJsselmeer. In de Romeinse tijd was dit meer nog niet verbonden met de Waddenzee en stond enkel door een rivierarm in contact met de Noordzee. Een tweede kanaal zou wellicht gegraven zijn in het noorden, tussen het Flevomeer en de Noordzee. Dit zou gedaan zijn om de campagnes richting de Elbe in het tegenwoordige Noord-Duitsland te kunnen realiseren. Een dergelijk kanaal zou een makkelijkere route vormen om zo niet langs de gevaarlijke Noordzeekust in het westen te hoeven varen.

Een reconstructie van de Drususdam en fort Carvium | _{© Mikko Kriek}

Overlijden

In 9 voor Christus komt er abrupt een einde aan de succesvolle carrière en het leven van Drusus. Bij de terugkeer van een militaire campagne richting de rivier de Elbe viel Drusus van zijn paard en raakte hierbij zwaargewond. Een maand na zijn val overleed Drusus op 29-jarige leeftijd op een onbekende plaats in Germanië aan zijn verwondingen.

De as van Drusus werd bij gezet in het Mausoleum van Augustus, de laatste rustplaats van de keizer en zijn familieleden | _{© Ryarwood, Wikimedia Commons: CC BY NC SA 2.0}