Ga naar inhoud

Blog | Een tweede marskamp & het Romeinenweekend in Ermelo

| Wouter Hinrichs

Een rondleiding bij het tweede aangetroffen Romeinse marskamp van Ermelo© Wouter Hinrichs

Het is alweer even geleden sinds je een blog van mij gezien hebt op Romeinen.nl. Vanaf september schrijf ik nu maandelijks een blog. Deze maand zijn we in Ermelo, waar naast de onthulling van een recent aangetroffen Romeins marskamp ook het Romeinenweekend werd georganiseerd door Museum het Pakhuis!

Ik sta midden in het bos. Samen met Roel Kramer van Erfgoed Gelderland en andere bezoekers luisteren we aandachtig naar het verhaal van Maarten Wispelwey, de regioarcheoloog van de Noord-Veluwe. Enthousiast vertelt hij over de Romeinse geschiedenis van de Veluwe en de bijzondere plek die we zo gaan bekijken. We lopen met de groep een stukje verder het bos in, tot we op een plek komen waar een grote sleuf is gegraven. Op de achtergrond is duidelijk een walachtige structuur te herkennen. We zijn op de plek waar het allemaal om gaat!

Een profielkuil met op de achtergrond de contouren van eenaarden wal van het tweede aangetroffen Romeinse marskamp van Ermelo© Wouter Hinrichs

Na jaren van sterke vermoedens maar een te kort aan bewijs, werd vorige week bekend gemaakt dat een tweede Romeinse marskamp is aangetroffen in het Gelderse Ermelo. De archeologische resten van het kamp werden gevonden tijdens een veldonderzoek van Universiteit Leiden onder leiding van archeoloog en promovendus Wouter Verschoof-van der Vaart en assistent professor Mark Driessen. Enkele jaren eerder hadden een aantal onderzoeken al plaatsgevonden naar een mogelijk tweede marskamp, maar zonder overtuigende resultaten. Dit keer was het echter raak! Tijdens het onderzoek, dat samen met archeologiestudenten van de universiteit plaatsvond, kwamen duidelijke grondsporen en vondsten aan het licht die overwegend wijzen op een Romeins marskamp. Zo was in het bodemprofiel duidelijk een aarden wal met spitsgrachten te onderscheiden. Dit zijn typerende sporen die bij opgravingen van andere Romeinse marskampen al eerder werden aangetroffen. Daarnaast werden ook enkele archeologische vondsten gevonden, waaronder fragmenten van keramiek en een bronzen fibula: een mantelspeld. Het recent ontdekte kamp, met een oppervlakte van ongeveer 6 hectare, bevindt zich midden in het bos langs de Oude Arnhemsekarweg, ten noorden van Nieuw-Groevenbeek.

Een dwarsdoorsnede van een van de aarden wallen van het marskamp. Aan beide kanten van de bolling zijn in het profiel twee puntige kuilen (spitsgrachten)te herkennen © Wouter Hinrichs

De vondst van het marskamp is uniek: tot op heden was nog maar één marskamp in Nederland bekend bij het grote publiek. Ook dit kamp ligt in Ermelo, maar dan ten zuidwesten van het dorp, midden op de Ermelosche heide. Dit kamp werd al in het midden van de 19e eeuw op kaarten vermeld en deels opgegraven tijdens verschillende onderzoeken in 1922 en 1987. Romeinse marskampen worden in tegenstelling tot Nederland veel vaker aangetroffen in het buitenland. Zo werd afgelopen zomer in Wales (Verenigd Koninkrijk) nog een Romeins marskamp gevonden door middel van luchtfotografie. Ook in Duitsland zijn veel meer Romeinse marskampen ontdekt dan in Nederland. Zo zijn in Duitsland al vele tientallen kampen bekend en is een groot deel van deze kampen (deels) onderzocht.

Een Duitse reconstructie van hoe een Romeins marskamp er waarschijnlijk vroeger uitzag  | © 7reasons, M. Klein

Naast de bekendmaking van het tweede marskamp van Ermelo vond er vorige week nog een onthulling plaats. Germa Greving van Museum het Pakhuis onthulde samen met Ermelosche wethouder Hans de Haan twee vitrines in de Stationsstraat. In de vitrines worden voorwerpen getoond die verschillende aspecten van het Romeinse leven en verleden vertegenwoordigen. Zo kan je bijvoorbeeld meer lezen over het huwelijk in de Romeinse tijd, hoe de uitrusting eruitzag van een Romeinse soldaat en wat ze toentertijd precies eigenlijk allemaal aten.

Een van de Romeinse vitrines in de stationstraat in Ermelo | © Wouter Hinrichs

Op de tweede dag van het Romeinenweekend bezocht ik Museum het Pakhuis. Hier zijn meerdere vondsten uit de Romeinse tijd van Ermelo tentoongesteld, waaronder een metalen tentharing, kookwaar en een aantal speerpunten. Naast de collectie aan vondsten en reconstructies zijn er in het kader van het Romeinenweekend meerdere leuke activiteiten georganiseerd voor bezoekers. Zo is er een speurtocht uitgezet door het museum en mocht je een gerechtje maken volgens een echt Romeins recept in de museumkeuken. Dat laatste kon ik uiteraard niet overslaan en moest ik uitproberen! Op het menu stond: Romeinse kruidenkaas. Onder begeleiding van de junior assistent van het museum gingen we aan de slag. Feta, munt, koriander, vissaus, azijn, honing, peper en venkelzaad mixten we allemaal door elkaar in een houten schaal. Het resultaat: een mooie en smaakvolle kruidenkaas op een broodje!

Enkele ingrediënten van de Romeinse kruidenkaas die je tijdens het Romeinenweekend in Museum het Pakhuis kon maken© Wouter Hinrichs

Met alle ervaringen en activiteitenbezoeken tijdens het Romeinenweekend kan ik alles samenvatten tot een zin: Ermelo is een plaats waar de Romeinse geschiedenis nog steeds een plek heeft in de wereld van vandaag en telkens weer wordt herontdekt!