Ga naar inhoud

Beleef de limes in Schotland en Beieren

| Mariëlla Beukers

De Romeinse limes eindigt natuurlijk niet bij de grens. ‘Onze’ limes maakt deel uit van de Nedergermaanse limes die doorloopt tot aan Bonn in Duitsland. En die maakt weer deel uit van een nog groter geheel: de grenzen van het Romeinse Rijk, of in het Engels, Frontiers of the Roman Empire. Het is de bedoeling dat al deze delen ooit tot een grote internationale Werelderfgoed-site gaan behoren. Het gaat hierbij om de grenzen van het Romeinse Rijk zoals ze in de 2e eeuw na Chr. golden, en om de archeologische resten van onder andere greppels, dijken, forten, wachttorens en militaire wegen. Delen van die grens zijn al UNESCO Werelderfgoed. Hadrians Wall in Engeland beet de spits af in 1987. Daarna volgde in 2005 de Obergermanisch-Raetische Limes, die dwars door Duitsland tot aan de Donau loopt en in 2008 de Antonine Wall in Schotland. Als alles goed gaat, komt daar volgend jaar de Donau Limes bij, die van Duitsland via Oostenrijk naar Slowakije en Hongarije loopt. En in 2021 dan hopelijk ook onze Nedergermaanse limes. Je ziet: onze ‘limes’ is eigenlijk maar een klein stuk van een veel groter geheel.

Advanced Limes Applications

Om dit prachtige internationale archeologische erfgoed verder te ontsluiten, zijn er op diverse plekken apps voor de smartphone ontwikkeld. Onlangs presenteerden de initiatiefnemers van een van die apps hun product in Beieren. Romeinse Limes Nederland was bij die bijeenkomst. Met geld van de Europese Unie is door Schotse, Duitse en Oostenrijkse partners een platform, ALapp of Advanced Limes Applications, ontwikkeld dat inmiddels gebruikt wordt voor apps over twee delen van de limes. Een over The Antonine Wall, en een (nog deels in wording) over de Obergermanisch-Raetische Limes in Beieren. Dankzij die apps komen archeologische vindplaatsen tot leven en kunnen voorwerpen gevonden op bepaalde locaties ook weer getoond worden op hun vindplaats. Zo komt op de Weinberg in Eining, aan het eind van de Obergermanisch-Raetische Limes en langs de Donau, het tempeltje weer tot leven dat daar ooit gestaan heeft.

De echte resten liggen weliswaar bovengronds maar zijn volledig overgroeid; de opgravingen vonden al plaats in 1917. De vondsten die er toen gedaan zijn, onder andere een fibula en twee godenbeelden, bevinden zich in depots. Dankzij 3D-fotografie zijn ze echter in de app levensecht aanwezig, en vertellen ze samen met andere foto’s, video’s, tekst en augmented reality het verhaal van deze fascinerende plek.

Abusina

De Limes-app leidt de bezoeker vervolgens ook naar het fort in Eining zelf, vroeger beter bekend als Abusina. De gebouwen zijn in Abusina nog wel zichtbaar (door middel van lage muurresten), maar ook hier ontbreken de objecten. Alleen een kopie van een altaar voor Caracalla staat middenin de resten van de principia, zetel van de commandant van het fort. Via de app kom je meer te weten over dit altaar, en over het slachten van een os, afgebeeld op het altaar.

Thuis downloaden

Je kunt natuurlijk zelf naar Beieren reizen om dit alles te ervaren, maar het leuke is dat je Abusina ook vanuit de luie stoel kunt bezoeken. Zowel de Limes-app voor Beieren als de app van The Antonine Wall is gratis te downloaden in App Store en via Google Play. Wie een locatie langs een van de twee delen van de limes daadwerkelijk gaat bezoeken, doet er wel goed aan de app en de bijbehorende content eerst thuis te downloaden. Je komt langs de limes in Schotland en Beieren namelijk op plaatsen waar ontvangst een probleem kan zijn en 4G al helemaal niet aanwezig.